عنوان

آیا لیورگل بر بیماری کبد اثر مثبت دارد؟

خلاصه پاسخ

لیورگل از عصاره خشک گیاه خارمریم (Silybum marianum) تشکیل شده است. ماده فعال موجود در خار مریم، سیلیمارین (Silymarin) نام دارد که خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارد. با توجه به بهترین شواهد موجود، سیلیمارین به‌ویژه در مبتلایان به کبد چرب غیرالکلی باعث کاهش آنزیم‌های کبدی می‌شود. اما در مورد اثربخشی آن بر کاهش بافت چربی کبد و نیز اثرات آن در سایر شاخص‌های کبدی، نتایج متفاوت است. نیاز به مطالعات بزرگتر، بهینه‌سازی رژیم‌های دوز و تأیید اثربخشی آن در جمعیت‌های مختلف بیماران وجود دارد.

مقدمه

لیورگل از عصاره خشک گیاه خار مریم (Silybum marianum) تشکیل شده است. ماده فعال موجود در خار مریم، سیلیمارین (Silymarin) نام دارد که از خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی برخوردار است. طبق مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی گفته می‌شود سیلیمارین از اتصال سموم به سلول‌های کبد جلوگیری می‌کند و رادیکال‌های آزاد را تحت کنترل نگه می‌دارد. سیلیمارین برای قرن‌ها به‌‌عنوان درمانی برای بیماری‌های مختلف کبدی مورد استفاده قرار گرفته است و به گزینه‌ای محبوب در درمان‌های محافظ کبد تبدیل شده است.
جزء فعال اولیه سیلیمارین، سیلیبین است که اثرات زیستی قابل توجهی از خود نشان می‌دهد. سیلیمارین با از بین بردن رادیکال‌های آزاد و تعدیل آنزیم‌هایی که به آسیب سلولی، فیبروز و سیروز کمک می‌کنند، عمل می‌کند. این مکانیسم‌ها به‌ویژه در شرایطی مانند بیماری کبد الکلی و بیماری کبد چرب غیرالکلی مفید هستند.
مطالعات بالینی نشان داده است که سیلیمارین می‌تواند به‌طور قابل توجهی استرس اکسیداتیو و سمیت سلولی را در سلول های کبد کاهش دهد. به‌عنوان مثال، یک تحلیل مروری نشان داد که درمان سیلیمارین با کاهش مرگ‌و‌میر مرتبط با کبد در میان بیماران مبتلا به سیروز همراه است. علاوه‌بر‌این، در بهبود پارامترهای قند خون در بیماران مبتلا به دیابت و سیروز الکلی کارایی نشان داده است.
در بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی، سیلیمارین برای بهبود سطح آنزیم‌های کبدی مانند آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، کاهش تجمع چربی کبد و کاهش سفتی کبد مفید بوده است. یک مرور نظام‌مند این یافته‌ها را با نشان دادن کاهش قابل توجهی در سطوح ALT و AST به دنبال مکمل سیلیمارین تأیید کرد.
علاوه بر این، اثرات محافظتی کبدی سیلیمارین به آسیب‌های کبدی ناشی از دارو گسترش می‌یابد. به‌طوری که گاه از آن برای کاهش اثرات کبدی عوامل شیمی‌درمانی مانند پاکلیتاکسل با کاهش التهاب و نشانگرهای استرس اکسیداتیو استفاده شده است. مطالعه دیگری هم نقش بالقوه آن را در محافظت در برابر سمیت قارچ Amanita از طریق خواص آنتی‌اکسیدانی آن برجسته کرد.
علی‌رغم این نتایج امیدوارکننده، برخی از مطالعات نتایج متناقضی را در مورد اثربخشی سیلیمارین گزارش کرده‌اند. به‌عنوان مثال، یک مرور کاکرین هیچ اثر قابل توجهی بر کاهش مرگ‌و‌میر یا عوارض بیماری کبدی در مقایسه عصاره خار مریم با دارونما یا عدم مداخله را نشان نداد. این اختلاف بر نیاز به مطالعات مداخله‌ای تصادفی‌شده با کیفیت بالا برای تعیین قطعی مزایای بالینی آن تأکید می‌کند.
علاوه‌براین، در‌حالی‌که سیلیمارین به‌طور کلی با حداقل عوارض جانبی به خوبی تحمل می‌شود، تأثیر آن، بسته به شرایط زمینه‌ای که تحت درمان است، می‌تواند متفاوت باشد. در برخی موارد، تغییرات در دوز و مدت درمان ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، مکمل‌های طولانی‌مدت با دوز بالا در مقایسه با مدت زمان کوتاه‌تر یا دوزهای کمتر، مزایای بارزتری را نشان داده است.
به‌طور خلاصه، مجموعه شواهد فعلی از استفاده از سیلیمارین به‌عنوان یک مکمل مفید برای بیماری‌های مختلف کبدی به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد‌التهابی و ضد فیبروتیک آن حمایت می‌کند. در این بررسی قصد داریم بر اساس بهترین شواهد موجود اثربخشی لیورگل و سیلیمارین را در بیماری‌های کبدی ارزیابی نماییم.

روش کار

این مطلب بر اساس مطالعات مروری نظام‌مند منتشر شده با استفاده از جستجوی PubMed تنظیم شده است.

نتایج

مرور کاکرین در سال ۲۰۰۷ درباره اثربخشی گیاه خارمریم در بیماری‌های هپاتیت ویروسی یا الکلی انجام شد. نتایج نشان داد اثر معناداری از این گیاه در این بیماری‌ها قابل اثبات نیست و شواهد مطالعات با کیفیت مطلوب، کم است. بنابراین نیاز به مطالعات مداخله‌ای با کیفیت و مقایسه با دارونما برای نتیجه‌گیری وجود دارد. همچنین درباره اثربخشی این گیاه در درمان بیماری‌های کبدی یک مرور در سال ۲۰۰۲ نشان داده بود که اثر معناداری در کاهش مرگ‌ومیر، اثرات بیوشیمیایی و یا اثرات بافت‌شناختی دیده نمی‌شود. بنابراین داده‌ها برای نتیجه‌گیری بسیار محدود است.
مقاله مروری جدیدی در سل ۲۰۲۴ درباره اثرات استفاده از مکمل سیلیمارین بر عملکرد کبد و کلیه منتشر شد. آنزیم‌های کبدی با مصرف این مکمل کاهش نشان دادند. همچنین در موارد مصرف بیش از ۱۲هفته، آلبومین خون را در بیماران کبدی کاهش داد. نتایج به صورت کلی، حاکی از اثرات محافظتی این فراورده در کبد به خصوص در موارد استفاده با مقدار و زمان زیاد است.
مطالعه مروری دیگری در سال ۲۰۲۲ نتوانست اثر کاهشی معناداری در آنزیم‌های کبدی را در اثر مصرف ترکیب زرشک و خارمریم نشان دهد. نیاز به مطالعات بزرگتر برای نتیجه‌گیری وجود دارد.
در یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۳ درباره اثر گیاهان دارویی در سیروز کبدی، اثر سیلیمارین بر روی بهبود آنزیم‌های کبدی دیده شد. اما تعداد مطالعات مورد بررسی محدود بود. نتایج مطالعه مروری دیگری در سال ۲۰۲۳ درباره استفاده از مکمل‌های سیلیمارین بر آنزیم‌های کبدی نشان داد اغلب مطالعات کاهش آنزیم‌ها را نشان می‌دهند. اما علت تنوع نتایج مطالعات در مورد این اثرات، می‌تواند تنوع شرکت‌کنندگان و بیماری‌های زمینه‌ای آنها باشد. مطالعه بیشتر برای یافتن مقدار و شرایط مناسب مصرف لازم است.
یک مطالعه مروری هم در سال ۲۰۱۷ به بررسی اثر سیلیمارین بر شاخص‌های بیوشیمیایی مبتلایان به بیماری کبدی پرداخت. نتایج حاکی از کاهش کمی در میزان آنزیم‌های کبدی بود که از نظر بالینی اهمیت چندانی نداشتند.

مطالعات اختصاصی اثربخشی بر کبد چرب
در مطالعه مروری جدیدی در سال ۲۰۲۴ به بررسی اثربخشی استفاده از سیلیمارین در کبد چرب پرداخته شده است. نتایج نشان داد آنزیم‌های کبدی در اثر این مداخله کاهش می‌یابد. مطالعه مروری دیگری در همین زمان بر روی بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی هم نشان داد که علاوه‌بر کاهش آنزیم‌های کبدی، بهبود کلسترول خون و نمره چربی کبد در بافت‌شناسی هم دیده می‌شود. هرچند در نهایت نیاز به مطالعات بیشتر برای تأیید این اثر را پیشنهاد کرد. مطالعه مروری مشابه دیگری در سال ۲۰۲۱ هم به نتایج مشابهی رسیده بود. همچنین پیشنهاد شد که ارتباط این کاهش آنزیم‌ها با بهبود بافت‌شناسی کبد در مطالعات دقیق مورد بررسی قرار گیرد.
در نهایت یک مطالعه مروری سال ۲۰۲۲ که به بررسی اثربخشی مکمل‌های پلی‌فنولی از جمله سیلیمارین پرداخته بود که نشان داد بهبود در آنزیم‌ها و تجمع چربی در کبد دیده می‌شود.

مطالعات اختصاصی بر هپاتیت ویروسی
یک مطالعه مروری در سال ۲۰۰۵ نشان داد که شواهدی مبنی بر اینکه استفاده از سیلیمارین بتواند باعث کاهش بار ویروسی یا بهبود بافت‌شناختی در مبتلایان به هپاتیت B یا C شود، وجود دارد. هرچند این ترکیب می‌تواند تا حدی آنزیم‌های کبدی را در بیماران بهبود دهد. توصیه شده است که اثرات این فراورده به همراه مصرف داروهای ضدویروس مورد بررسی قرار گیرد.

نتیجه گیری

با توجه به بهترین شواهد موجود اثر سیلیمارین به‌ویژه در مبتلایان به کبد چرب غیرالکلی باعث کاهش آنزیم‌های کبدی می‌شود. اما در مورد اثربخشی آن بر کاهش بافت چربی کبد و نیز اثرات آن در سایر شاخص‌های کبدی نتایج متفاوت است. نیاز به مطالعات بزرگتر، بهینه‌سازی رژیم‌های دوز و تأیید اثربخشی آن در جمعیت‌های مختلف بیماران وجود دارد.

رفرانس ها

1- Gillessen A, Schmidt HH. Silymarin as Supportive Treatment in Liver Diseases: A Narrative Review. Adv Ther. 2020 Apr;37(4):1279-1301.
2- Yang K, Chen J, Zhang T, Yuan X, Ge A, Wang S, Xu H, Zeng L, Ge J. Efficacy and safety of dietary polyphenol supplementation in the treatment of non-alcoholic fatty liver disease: A systematic review and meta-analysis. Front Immunol. 2022 Sep 9;13:949746.
3- Calderon Martinez E, Herrera D, Mogan S, Hameed Z, Jangda AA, Khan TJ, Mroke P, Sajid S, Shah YR, Baig I. Impact of Silymarin Supplements on Liver Enzyme Levels: A Systematic Review. Cureus. 2023 Oct 24;15(10):e47608
4- Li S, Duan F, Li S, Lu B. Administration of silymarin in NAFLD/NASH: A systematic review and meta-analysis. Ann Hepatol. 2024 Mar-Apr;29(2):101174.
5- Kalopitas G, Antza C, Doundoulakis I, Siargkas A, Kouroumalis E, Germanidis G, Samara M, Chourdakis M. Impact of Silymarin in individuals with nonalcoholic fatty liver disease: A systematic review and meta-analysis. Nutrition. 2021 Mar;83:111092
6- de Avelar CR, Pereira EM, de Farias Costa PR, de Jesus RP, de Oliveira LPM. Effect of silymarin on biochemical indicators in patients with liver disease: Systematic review with meta-analysis. World J Gastroenterol. 2017 Jul 21;23(27):5004-5017
7- Federico A, Dallio M, Loguercio C. Silymarin/Silybin and Chronic Liver Disease: A Marriage of Many Years. Molecules. 2017 Jan 24;22(2):191.
8- Soleimani V, Delghandi PS, Moallem SA, Karimi G. Safety and toxicity of silymarin, the major constituent of milk thistle extract: An updated review. Phytother Res. 2019 Jun;33(6):1627-1638.
9- Navarro VJ, Belle SH, D'Amato M, Adfhal N, Brunt EM, Fried MW, Reddy KR, Wahed AS, Harrison S; Silymarin in NASH and C Hepatitis (SyNCH) Study Group. Silymarin in non-cirrhotics with non-alcoholic steatohepatitis: A randomized, double-blind, placebo controlled trial. PLoS One. 2019 Sep 19;14(9):e0221683.
10- Camini FC, Costa DC. Silymarin: not just another antioxidant. J Basic Clin Physiol Pharmacol. 2020 Mar 5;31(4):/j/jbcpp.2020.31.issue-4/jbcpp-2019-0206/jbcpp-2019-0206.xml
11- Bahmani M, Shirzad H, Rafieian S, Rafieian-Kopaei M. Silybum marianum: Beyond Hepatoprotection. J Evid Based Complementary Altern Med. 2015 Oct;20(4):292-301.
12- Chu C, Li D, Zhang S, Ikejima T, Jia Y, Wang D, Xu F. Role of silibinin in the management of diabetes mellitus and its complications. Arch Pharm Res. 2018 Aug;41(8):785-796.
13- Koltai T, Fliegel L. Role of Silymarin in Cancer Treatment: Facts, Hypotheses, and Questions. J Evid Based Integr Med. 2022 Jan-Dec;27:2515690X211068826.
14- Wu J, Lou YG, Yang XL, Wang R, Zhang R, Aa JY, Wang GJ, Xie Y. Silybin regulates P450s activity by attenuating endoplasmic reticulum stress in mouse nonalcoholic fatty liver disease. Acta Pharmacol Sin. 2023 Jan;44(1):133-144
15- Gür FM, Bilgiç S. Silymarin, an antioxidant flavonoid, protects the liver from the toxicity of the anticancer drug paclitaxel. Tissue Cell. 2023 Aug;83:102158
16- Rambaldi A, Jacobs BP, Gluud C. Milk thistle for alcoholic and/or hepatitis B or C virus liver diseases. Cochrane Database Syst Rev. 2007 Oct 17;2007(4):CD003620
17- Mohammadi S, Ashtary-Larky D, Asbaghi O, Farrokhi V, Jadidi Y, Mofidi F, Mohammadian M, Afrisham R. Effects of silymarin supplementation on liver and kidney functions: A systematic review and dose-response meta-analysis. Phytother Res. 2024 May;38(5):2572-2593
18- Mohtashaminia F, Amini MR, Sheikhhossein F, Djafarian K, Shab-Bidar S. Effects berberine-silymarin on liver enzymes: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Clin Nutr ESPEN. 2022 Jun;49:181-186
19- Amini S, Bagherniya M, Butler AE, Askari G, Sahebkar A. The effect of medicinal plants on cirrhosis: A systematic review of clinical trials. Phytother Res. 2023 Jul;37(7):3083-3096.
20- Jacobs BP, Dennehy C, Ramirez G, Sapp J, Lawrence VA. Milk thistle for the treatment of liver disease: a systematic review and meta-analysis. Am J Med. 2002 Oct 15;113(6):506-15.
21- Malik A, Malik M, Qureshi S. Effects of silymarin use on liver enzymes and metabolic factors in metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease: a systematic review and meta-analysis. Can Liver J. 2024 Feb 26;7(1):40-53. doi: 10.3138/canlivj-2023-0021
22- Mayer KE, Myers RP, Lee SS. Silymarin treatment of viral hepatitis: a systematic review. J Viral Hepat. 2005 Nov;12(6):559-67

درجه قطعیت شواهد

?↑B : شواهد با قطعیت متوسط نشان می دهد که اثر ضعیف و مستقیم عامل مورد بررسی در پیامد مورد بررسی است.

ارسال نظر