عنوان

آیا عصاره زردچوبه (کورکومین) در بیماران دیابتی اثربخشی دارد؟

خلاصه پاسخ

کورکومین، یک ترکیب پلی فنولیک مشتق شده از ریزوم‌های گیاه زردچوبه، به طور گسترده برای مزایای سلامتی بالقوه آن مورد مطالعه قرار گرفته است. در بیماران دیابتی، التهاب مزمن و استرس اکسیداتیو نقش مهمی در پیشرفت بیماری و عوارض آن دارند. پیشنهاد شده است که کورکومین با کاهش نشانگرهای التهابی و خنثی کردن رادیکال‌های آزاد به کاهش این عوامل کمک می‌کند. با توجه به بهترین شواهد موجود استفاده از کورکومین به شکل مکمل تأثیرات امیدوارکننده‌ای در بهبود وضعیت قند خون بیماران دیابت و برخی از شاخص‌های چربی خون آنها نشان داده است. اما سطح اطمینان از این شواهد متوسط است و برای تصمیم‌گیری قطعی نیاز به مطالعات با حجم نمونه و کیفیت بالاتر وجود دارد.

مقدمه

کورکومین، یک ترکیب پلی‌فنولیک مشتق شده از ریزوم‌های زردچوبه (Curcuma longa)، به طور گسترده برای مزایای سلامتی بالقوه آن مورد مطالعه قرار گرفته است. خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی کورکومین به خوبی مستند شده است. Kocaadam و Şanlier تأکید می‌کنند که کورکومین با از بین بردن رادیکال‌های آزاد و افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی درون‌زا مانند سوپراکسیددیسموتاز (SOD) فعالیت آنتی‌اکسیدانی قابل‌توجهی از خود نشان می‌دهد. این مورد توسط ضیا و همکاران تأیید شده است که دریافتند که درمان با کورکومین باعث افزایش فعالیت SOD و در عین حال کاهش سطح مالون‌دی‌آلدئید (MDA) در ارگانیسم‌ها می‌شود. این یافته‌ها نشان می‌دهد که کورکومین می‌تواند آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو را که یک مسیر رایج در بسیاری از بیماری‌های مزمن است، کاهش دهد.
نقش کورکومین در سلامت متابولیک توجه زیادی را به خود جلب کرده است. Jabczyk و همکاران مطالعات اپیدمیولوژیکی را بررسی کردند که نشان می‌دهد مکمل کورکومین پارامترهای متابولیک را در شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، سندرم متابولیک، بیماری کبد چرب غیرالکلی، بیماری‌های قلبی عروقی و تصلب شرایین بهبود می‌بخشد. آنها کاهش قابل‌توجهی در نشانگرهای التهابی مانند پروتئین واکنشی C و بهبود پروفایل لیپیدی در بین بیمارانی که مکمل کورکومین مصرف می‌کردند گزارش کردند.
فعالیت ضددیابتی کورکومین هم ممکن است به دلیل توانایی آن در سرکوب استرس اکسیداتیو و فرآیند التهابی باشد. در دیابت، التهاب مزمن و استرس اکسیداتیو نقش مهمی در پیشرفت بیماری و عوارض آن دارند. بنابراین پیشنهاد شده است که کورکومین با کاهش نشانگرهای التهابی و خنثی کردن رادیکال‌های آزاد به کاهش این عوامل کمک می‌کند و در نتیجه از سلول‌ها و بافت‌ها در برابر آسیب محافظت می‌کند.
کاسپرزاک-دروزد و همکارانش پتانسیل کورکومین را در مدیریت چاقی بررسی کردند. آنها مکانیسم‌های مختلفی را برای اثرات ضد‌چاقی از جمله تعدیل متابولیسم لیپید، افزایش مصرف انرژی، مهار تمایز سلول‌های چربی، و تغییر ترکیب میکروبیوتای روده مطرح کردند. با این حال، آنها بر نیاز به مطالعات بالینی هدفمندتر برای بررسی قطعی اثربخشی تأکید کردند.
خواص ضد سرطانی کورکومین هم در انواع مختلف سرطان به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. تاج‌الدین و همکارانش روی سرطان ریه تمرکز کردند و اهداف مولکولی متعددی را شناسایی کرد که توسط کورکومین تعدیل شده بودند، از جمله مسیرهایی که برای تکثیر سلولی، تهاجم، مهار متاستاز، القای آپوپتوز، تغییرات اپی ژنتیکی و تنظیم microRNA حیاتی هستند.
Chainoglou و Hadjipavlou-Litina پتانسیل درمانی آنالوگ‌های کورکومین در بیماری آلزایمر را بررسی کردند. آنها تأکید کردند که تغییرات گروه هیدروکسیل فنولیک، فعالیت ضد آمیلوئیدوژنیک را افزایش می‌دهد. این بینش‌ها می‌تواند تلاش‌های طراحی دارویی آینده را با هدف بهینه‌سازی مشتقات کورکومین برای درمان آلزایمر راهنمایی کند.
علی‌رغم پتانسیل درمانی امیدوارکننده، یکی از محدودیت‌های اصلی کورکومین، فراهمی زیستی ضعیف آن به دلیل حلالیت کم و پاکسازی سریع از بدن است. استراتژی‌های مختلفی برای افزایش فراهمی زیستی از طریق تکنیک‌های کپسوله‌سازی مانند نانوکمپلکس کردن و الکترواسپری مورد بحث قرار گرفته است (یاورپور بالی و همکاران). سیستم‌های دارورسانی مبتنی بر نانو به طور قابل‌توجهی حلالیت آبی و فراهمی زیستی کورکومین را در اختلالات سیستم عصبی مرکزی مانند بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر بهبود می‌بخشد.
Panknin و همکارانش مطالعات بالینی انسانی را بر روی مکمل‌های خوراکی کورکومین در بیماری‌های مختلف ارزیابی کردند. آنها دریافتند که اکثر مطالعات اثرات مفیدی را بر نتایج بالینی یا نشانگرهای زیستی مربوط به شرایط ناشی از التهاب مانند سندرم متابولیک و استئوآرتریت گزارش کردند. با این حال، آنها به نتایج متفاوتی برای بیماری‌های عصبی و سرطان به دلیل تنوع در کیفیت مطالعه و اشکال مورد استفاده دارو اشاره کردند.
مجموعه شواهد کنونی نشان می‌دهد که کورکومین به دلیل فعالیت‌های بیولوژیکی چندوجهی آن از جمله خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، ضدسرطانی همراه با فوایدی برای سلامت متابولیک، نوید قابل‌توجهی به عنوان یک عامل درمانی دارد. با این حال؛ چالش‌های مربوط به فراهمی زیستی همچنان یک مانع حیاتی برای کاربرد بالینی آن باقی می‌ماند که نیازمند تحقیقات بیشتر در مورد سیستم‌های تحویل پیشرفته مانند نانوذرات یا تکنیک‌های کپسوله‌سازی است. در حالی که مطالعات پیش‌بالینی پشتیبانی قوی از این مزایا ارائه می‌دهند. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی‌شده و کنترل‌شده با کیفیت‌تر بیشتری موردنیاز است، به‌ویژه تمرکز بر فرمول‌ها و دوزهای استاندارد شده که تکرارپذیری و قابلیت اطمینان را در بین جمعیت‌های مختلف بیمار تضمین ‌کنند.
در این بررسی قصد داریم بر اساس بهترین شواهد موجود تأثیر کورکومین در بهبود دیابت را ارزیابی نماییم.

روش کار

این مطلب بر اساس مطالعات مروری نظام‌مند منتشر شده با استفاده از جستجوی PubMed تنظیم شده است. به علت یافت نشدن مرور کارکرین مرتبط با موضوع در زمان نوشتن این مقاله، برای این مطلب از مرور کاکرین مرتبط استفاده نشده است.

نتایج

اثر بر شاخص‌های دیابت
در یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۲ که با هدف بررسی اثربخشی کورکومین در شاخص‌های چربی و قند بیماران مبتلا به دیابت انجام شد، نتایج نشان داد که در مورد برخی شاخص‌های چربی (مانند کلسترول تام و تری‌گلیسرید) و برخی شاخص‌های قند خون (مانند قند خون ناشتا و هموگلوبین A1C) اثربخشی متوسطی دیده می شود. اما ناهمگنی در مطالعات به ویژه در مورد دوره درمان و دوز تجویز شده دیده می شود و نیاز به مطالعات بزرگتر برای تأیید این نتایج وجود دارد.
مطالعه مروری دیگری در سال ۲۰۲۱ به بررسی میزان مقاومت به انسولین در مبتلایان به دیابت نوع ۲ در اثر مصرف کورکومین پرداخت. نتایج مثبتی در مورد شاخص‌های قند خون و چربی خون به خصوص در زیرگروه آسیایی‌ها و خاورمیانه‌ای‌ها دیده شد.
مطالعه مروری مشابهی هم در سال ۲۰۲۱ مزایای مصرف کورکومین در متابولیسم گلوکز را تأیید می‌کند و بهبود بیشتری از بهبود در متابولیسم لیپید گزارش کرد. با این حال، پیشنهاد کرد مطالعات بیشتری برای آزمایش اثربخشی و ایمنی کورکومین در دیابت نوع۲ بدون عارضه موردنیاز است.
مطالعات مروری مشابه دیگری هم نتایج مشابهی را در این مورد گزارش کردند در یک مطالعه مروری بیمارانی که مکمل کورکومین را در دوره‌های طولانی‌تری (بیش از ۱۲هفته) مصرف کردند، کاهش قابل توجهی در شاخص‌های قند خون نشان دادند. در برخی مطالعات از کورکومین به عنوان رویکردی در درمان دیابت نام برده شد. همچنین پیشنهاد شد این اثر با کاهش نشانگرهای غالب استرس اکسیداتیو و التهاب، مانند سطوح مالون آلدئید (MDA)، فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-α)، پروتئین واکنش‌گر C با حساسیت بالا (hs-CRP) در این بیماران همراه است که می‌تواند باعث بهبود کیفیت زندگی و بقای بیماران دیابتی شود.

اثر بر عوارض دیابت
یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۱ درباره اثربخشی استفاده از کورکومین در درگیری‌های کلیوی ناشی از دیابت منتشر شد. نتایج با حد متوسطی از اطمینان نشان داد اثرات مثبتی در بهبود کراتینین خون، کلسترول تام، فشارخون سیستولی و قند خون ناشتا دیده شد. ولی بر روی میزان پروتئین ادرار، LDL و برخی دیگر از شاخص‌ها اثری نداشت. طبق نتایج ممکن است استفاده از کورکومین در بیماران کلیوی ناشی از دیابت اثر داشته باشد، اما برای تأیید این اثرات نیاز به مطالعات بزرگتر و با کیفیت بالاتر وجود دارد.
یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۴ در مورد درگیری‌های قلبی بیماران دیابتی و اثربخشی کورکومین نشان داد شاخص‌های کارکرد قلبی بهبود می‌یابد و مارکرهای آسیب قلبی کاهش نشان می‌دهند. بنابراین کورکومین ممکن است از طریق اثرات آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، تقویت‌کننده اتوفاژی و ضد مرگ سلولی، اثرات محافظتی قلبی در درگیری‌های قلبی بیماران دیابتی داشته باشد. این اثر محافظتی متناسب با دوز است و ممکن است اثربخشی در غلظت بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم بیشتر شود. اما برای تأیید قطعی نتایج اعتبار‌سنجی بیشتری موردنیاز است.

نتیجه گیری

با توجه به بهترین شواهد موجود استفاده از کورکومین به شکل مکمل تأثیرات امیدوارکننده‌ای در بهبود وضعیت قند خون بیماران دیابت و برخی از شاخص‌های چربی خون آنها نشان داده است. اما سطح اطمینان از این شواهد متوسط است و برای تصمیم‌گیری قطعی نیاز به مطالعات با حجم نمونه و کیفیت بالاتر وجود دارد.

رفرانس ها

1- Kocaadam B, Şanlier N. Curcumin, an active component of turmeric (Curcuma longa), and its effects on health. Crit Rev Food Sci Nutr. 2017 Sep 2;57(13):2889-2895.
2- Jabczyk M, Nowak J, Hudzik B, Zubelewicz-Szkodzińska B. Curcumin in Metabolic Health and Disease. Nutrients. 2021 Dec 11;13(12):4440
3- Kasprzak-Drozd K, Oniszczuk T, Gancarz M, Kondracka A, Rusinek R, Oniszczuk A. Curcumin and Weight Loss: Does It Work? Int J Mol Sci. 2022 Jan 7;23(2):639
4- Zia A, Farkhondeh T, Pourbagher-Shahri AM, Samarghandian S. The role of curcumin in aging and senescence: Molecular mechanisms. Biomed Pharmacother. 2021 Feb;134:111119
5- Panknin TM, Howe CL, Hauer M, Bucchireddigari B, Rossi AM, Funk JL. Curcumin Supplementation and Human Disease: A Scoping Review of Clinical Trials. Int J Mol Sci. 2023 Feb 24;24(5):4476
6- Chainoglou E, Hadjipavlou-Litina D. Curcumin in Health and Diseases: Alzheimer's Disease and Curcumin Analogues, Derivatives, and Hybrids. Int J Mol Sci. 2020 Mar 13;21(6):1975
7- Abd El-Hack ME, El-Saadony MT, Swelum AA, Arif M, Abo Ghanima MM, Shukry M, Noreldin A, Taha AE, El-Tarabily KA. Curcumin, the active substance of turmeric: its effects on health and ways to improve its bioavailability. J Sci Food Agric. 2021 Nov;101(14):5747-5762.
8- Wan Mohd Tajuddin WNB, Lajis NH, Abas F, Othman I, Naidu R. Mechanistic Understanding of Curcumin's Therapeutic Effects in Lung Cancer. Nutrients. 2019 Dec 6;11(12):2989.
9- Inchingolo AD, Inchingolo AM, Malcangi G, Avantario P, Azzollini D, Buongiorno S, Viapiano F, Campanelli M, Ciocia AM, De Leonardis N, de Ruvo E, Ferrara I, Garofoli G, Montenegro V, Netti A, Palmieri G, Mancini A, Patano A, Piras F, Marinelli G, Di Pede C, Laudadio C, Rapone B, Hazballa D, Corriero A, Fatone MC, Palermo A, Lorusso F, Scarano A, Bordea IR, Di Venere D, Inchingolo F, Dipalma G. Effects of Resveratrol, Curcumin and Quercetin Supplementation on Bone Metabolism-A Systematic Review. Nutrients. 2022 Aug 26;14(17):3519
10- Yavarpour-Bali H, Ghasemi-Kasman M, Pirzadeh M. Curcumin-loaded nanoparticles: a novel therapeutic strategy in treatment of central nervous system disorders. Int J Nanomedicine. 2019 Jun 17;14:4449-4460
11- Tian J, Feng B, Tian Z. The Effect of Curcumin on Lipid Profile and Glycemic Status of Patients with Type 2 Diabetes Mellitus: A Systematic Review and Meta-Analysis. Evid Based Complement Alternat Med. 2022 Jun 17;2022:8278744.
12- Zhang T, He Q, Liu Y, Chen Z, Hu H. Efficacy and Safety of Curcumin Supplement on Improvement of Insulin Resistance in People with Type 2 Diabetes Mellitus: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Evid Based Complement Alternat Med. 2021 Aug 24;2021:4471944.
13- Altobelli E, Angeletti PM, Marziliano C, Mastrodomenico M, Giuliani AR, Petrocelli R. Potential Therapeutic Effects of Curcumin on Glycemic and Lipid Profile in Uncomplicated Type 2 Diabetes-A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trial. Nutrients. 2021 Jan 27;13(2):404
14- Mahdavi A, Moradi S, Askari G, Iraj B, Sathyapalan T, Guest PC, Bagherniya M, Sahebkar A. Effect of Curcumin on Glycemic Control in Patients with Type 2 Diabetes: A Systematic Review of Randomized Clinical Trials. Adv Exp Med Biol. 2021;1291:139-149.
15- Marton LT, Pescinini-E-Salzedas LM, Camargo MEC, Barbalho SM, Haber JFDS, Sinatora RV, Detregiachi CRP, Girio RJS, Buchaim DV, Cincotto Dos Santos Bueno P. The Effects of Curcumin on Diabetes Mellitus: A Systematic Review. Front Endocrinol (Lausanne). 2021 May 3;12:669448.
16- Mokgalaboni K, Ntamo Y, Ziqubu K, Nyambuya TM, Nkambule BB, Mazibuko-Mbeje SE, Gabuza KB, Chellan N, Tiano L, Dludla PV. Curcumin supplementation improves biomarkers of oxidative stress and inflammation in conditions of obesity, type 2 diabetes and NAFLD: updating the status of clinical evidence. Food Funct. 2021 Dec 13;12(24):12235-12249
17- Sena-Júnior AS, Aidar FJ, Oliveira E Silva AM, Estevam CDS, de Oliveira Carvalho CR, Lima FB, Dos Santos JL, Marçal AC. Whether or Not the Effects of Curcuma longa Supplementation Are Associated with Physical Exercises in T1DM and T2DM: A Systematic Review. Nutrients. 2020 Dec 31;13(1):124.
18- Jie Z, Chao M, Jun A, Wei S, LiFeng M. Effect of Curcumin on Diabetic Kidney Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Clinical Trials. Evid Based Complement Alternat Med. 2021 Dec 2;2021:6109406.
19- Wang W, Chang P, Jin J, Pu F, Li D, Bai Y, Dong K, Yang Q, Li T. Cardioprotective effects of curcumin against Diabetic Cardiomyopathies: A systematic review and meta-analysis of preclinical studies. Phytomedicine. 2024 Apr 16;129:155619.

درجه قطعیت شواهد

?↑B : شواهد با قطعیت متوسط نشان می دهد که اثر ضعیف و مستقیم عامل مورد بررسی در پیامد مورد بررسی است.

ارسال نظر

ثبت