استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی موضوع بحث قابلتوجهی در جامعه علمی بوده است. رابطه بین مصرف آنها و خطر ابتلا به سرطان یک موضوع بحثبرانگیز در جامعه علمی بوده است. در بررسی حاضر بر اساس بهترین شواهد موجود با وجود این که برخی از مطالعات مروری ارتباط استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی با بعضی از سرطانها را نشان میدهند، اما تقریباً همه آنها به سطح پایین اطمینان از شواهد به خصوص در مطالعات آیندهنگر و عدم امکان نتیجهگیری نهایی اشاره میکنند.
استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی موضوع بحث قابلتوجهی در جامعه علمی بوده است، بهویژه در مورد تأثیر آنها بر سلامت متابولیک، میکروبیوتای روده و ایمنی بدن مطالعه شده است. رابطه بین شیرینکنندههای مصنوعی و خطر ابتلا به سرطان هم یک موضوع بحثبرانگیز بوده است.
در مطالعات حیوانی Landrigan و Straif یافتههای بحثبرانگیز قبلی موسسه Ramazzini در مورد سرطانزایی آسپارتام در جوندگان را مورد بازبینی قرار دادند. ارزیابی مجدد آنها بدخیمیها را در بیشتر مواردی که در ابتدا به این صورت تشخیص داده شده بودند، تأیید کرد و نگرانیها را در مورد قرار گرفتن در معرض قبل از تولد و افزایش خطر سرطان در فرزندان تقویت کردند. Weihrauch & Diehl در یک مقاله مروری استدلال کردند که علیرغم گزارشهای رسانهای مبنی بر ارتباط شیرینکنندههای مصنوعی با خطرات سرطان بر اساس مدلهای حیوانی، دادههای اپیدمیولوژیک انسانی به اندازه کافی از این ادعاها برای اثبات علت حمایت نمیکنند.
از نظر مکانیسم عمل، مطالعه زانی و همکارانش نشان داد که دوزهای بالای سوکرالوز میتواند پاسخهای ایمنی را با محدود کردن تکثیر سلولهای T تعدیل کند؛ مکانیزمی که با توجه به نقش سلولهای T در نظارت ایمنی در برابر سرطانها به طور بالقوه مرتبط با تومورزایی است.
دبراس و همکارانش یک مطالعه همگروهی در مقیاس بزرگ شامل بررسی بیش از صدهزار نفر در یک دوره پیگیری متوسط ۷.۸ سال انجام دادند. یافتههای آنها نشان داد که مصرفکنندگان بیشتر شیرینکنندههای مصنوعی خطر ابتلا به سرطان کلی را افزایش میدهند و به طور خاص، آسپارتام و آسه سولفام با خطرات بالاتری برای سرطان سینه و سرطانهای مرتبط با چاقی مرتبط بودند. این نتایج هرچند از نظر آماری معنیدار هستند اما به دلیل عوامل مخدوشکننده بالقوه، احتیاط در نتیجهگیری را ایجاب میکنند. Iizuka، مزایا و معایب شیرینکنندههای مصنوعی را در بیماران دیابتی مرور کرد و تأکید کرد که مصرف زیاد آن با افزایش مرگومیر همه علل و خطر سرطان در مطالعات همگروهی بزرگ، مرتبط است. این با یافتههای دبراس و همکاران همسو بود که نشاندهنده نگرانی سلامت عمومی گستردهتری فراتر از جمعیتهای دیابتی است.
سوئز و همکارانش اثرات میکروبیومی شیرینکنندههای مصنوعی بر تحمل گلوکز انسانی را در یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده شامل ۱۲۰ بزرگسال سالم مورد بررسی قرار دادند. درحالیکه تمرکز اصلی آنها بر پاسخهای قند خون بود، آنها خاطر نشان کردند که ساخارین و سوکرالوز به طور قابلتوجهی این پاسخها را از طریق تغییرات میکروبیوم مختل میکنند که میتواند به طور غیرمستقیم بر خطر سرطان با ایجاد اختلال متابولیک تأثیر بگذارد.
پاوانلو و همکارانش یک بررسی جامع از شواهد سمشناسی و اپیدمیولوژیک در مورد شیرینکنندههای مصنوعی ارائه کردند. آنها به این نتیجه رسیدند که بیشتر مطالعات اپیدمیولوژیک ارتباط قابلتوجهی بین این محصولات و خطر سرطان پیدا نکردند. با این حال، برخی از مطالعات مجزا خطرات سرطان مثانه، پانکراس و سلولهای خونساز را گزارش کردند.
بررسی Czarnecka و همکارانش بر مشخصات ایمنی آسپارتام در پیامدهای مختلف سلامت از جمله پتانسیل سرطانزایی آن متمرکز بود. علیرغم استفاده گسترده در محصولات غذایی در سطح جهان، آنها هیچ شواهد قطعی مبنی بر سرطانزایی آسپارتام پیدا نکردند، اما به دلیل نتایج ناهمگن از مطالعات مختلف بر نیاز به تحقیقات مداوم تأکید کردند.
متاآنالیز یان و همکاران دادههای بیش از ۳ میلیون نفر را در مطالعات مشاهدهای متعدد برای ارزیابی تأثیر مصرف شیرینکننده مصنوعی بر بروز سرطان و مرگومیر ارزیابی کرد. آنها هیچ ارتباط آشکاری با بروز کلی سرطان پیدا نکردند، اما به افزایش خطرات در جمعیت اروپایی اشاره کردند که به طور بالقوه منعکسکننده رفتارهای غذایی منطقهای یا استعدادهای ژنتیکی است.
بررسی Lohner و همکارانش تحقیقات گستردهای را در مورد پیامدهای سلامتی شیرینکنندههای مصنوعی ترسیم کرد، اما شواهد متناقضی در مورد تأثیر آنها بر خطر سرطان در میان سایر پیامدهای سلامتی مانند دیابت و بیماریهای قلبی عروقی یافت.
در نهایت، متاآنالیز ژو و همکاران با استفاده از دادههای کارآزمایی بالینی شامل بیش از ۷۰۰ هزار شرکتکننده، همبستگی بین مصرف شیرینکننده مصنوعی -به ویژه آسپارتام- و خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را ارزیابی کرد. آنها برخلاف سایر بررسیها دریافتند که دوزهای پایین ممکن است بروز سرطان کولورکتال را بدون تأثیر قابلتوجهی بر میزان مرگومیر کاهش دهد.
در این بررسی قصد داریم بر اساس بهترین شواهد موجود ارتباط استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی را با سرطان مرور کنیم.
این مطلب بر اساس مطالعات مروری نظاممند منتشر شده با استفاده از جستجوی PubMed تنظیم شده است. به علت یافت نشدن مرور کارکرین مرتبط با موضوع در زمان نوشتن این مقاله، برای این مطلب از مرور کاکرین مرتبط استفاده نشده است.
در یک مطالعه مروری سال ۲۰۲۱ که به منظور بررسی ارتباط انواع نوشیدنیهای شیرین و ابتلا به سرطانها انجام شد نشان داده شد استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی احتمالاً با خطر سرطان لوزالمعده مرتبط است. البته توصیه شد که نوشیدنیهای مختلف به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرند. مطالعه مروری دیگری که با هدف بررسی ارتباط شیرینکنندههای مصنوعی با سرطان در سال ۲۰۱۵ منتشر شده بود تعداد کمی (پنج) مطالعه مرتبط را شناسایی کرد و در این مطالعات ارتباط استفاده از این شیرینکنندهها با سرطانهای حنجره، لنفوم غیرهوجکین در مردان، مولتیپل میلوم در مردان و لوسمی دیده شد. همین طور در سرطان پستان و تخمدان ارتباط منفی دیده شد. با توجه به تعداد کم و ناهمگنی شواهد موجود این یافتهها غیرقطعی ارزیابی شد. مطالعه جدیدتر دیگری در سال ۲۰۲۳ نشان داد که استفاده بیش از ۲۵۰ سیسی نوشیدنی حاوی شیرینکننده مصنوعی باعث افزایش ۱۶ درصدی خطر ابتلا به لوسمی میشود و همچنین ارتباط خطی بین مصرف آنها و سرطان لوزالمعده وجود دارد. اما در نهایت عنوان شد اطمینان کافی برای مصرف این نوشیدنیها و سرطان خاص وجود ندارد.
یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۲ هم نشان داد ارتباط بین شیرینکنندههای مصنوعی و مرگ ناشی از سرطان وجود نداشت و سطح اطمینان از شواهد هم بسیار پایین بود.
در مورد بررسی اختصاصی مواد شیرینکننده هم یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۳ نشان داد که جمعبندی مطالعات انسانی ارتباطی بین مصرف آسپارتام و سرطان نشان نمیدهد.
در مورد بررسی اختصاصی یک سرطان هم مطالعه مروری در سال ۲۰۲۳ به بررسی ارتباط استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی و سرطان پستان پرداخت. ۵ مطالعه در این مرور یافت شد. در جمعبندی مطالعات مورد شاهدی و همگروهی ارتباطی بین این دو مشاهده نشد. همچنین مطالعه مروری دیگری به بررسی استفاده از شیرینکنندهها و سرطان رحم پرداخت. در این بررسی هم برخلاف شیرینکنندههای حاوی قند، بین شیرینکنندههای مصنوعی و این سرطان ارتباط معناداری مشاهده نشد.
در کنار همه این مطالعات مروری یک مطالعه مروری با کیفیت متوسط در سال ۲۰۲۱ هم به بررسی ۸ مطالعه برای بررسی ارتباط استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی و سرطانهای گوارشی پرداخته است. نتایج مطالعه نشان داد در حالی که ارتباطی بین سرطانهای خارج از مجرای گوارش با مصرف این مواد یافت نشد، ارتباط منفی (حفاظتکننده) بین استفاده از آنها و سرطانهای مجرای گوارش وجود داشت.
با وجود این که برخی از مطالعات مروری ارتباط استفاده از شیرینکنندههای مصنوعی با بعضی از سرطانها را نشان میدهند، اما با توجه به محدودیت در انجام مطالعات مداخلهای کنترل شده و احتمال بالاتر وجود مخدوش کنندهها، تقریباً همه آنها به سطح پایین اطمینان از شواهد بهخصوص در مطالعات آیندهنگر و عدم امکان نتیجهگیری نهایی اشاره میکنند.
1- Debras C, Chazelas E, Srour B, Druesne-Pecollo N, Esseddik Y, Szabo de Edelenyi F, Agaësse C, De Sa A, Lutchia R, Gigandet S, Huybrechts I, Julia C, Kesse-Guyot E, Allès B, Andreeva VA, Galan P, Hercberg S, Deschasaux-Tanguy M, Touvier M. Artificial sweeteners and cancer risk: Results from the NutriNet-Santé population-based cohort study. PLoS Med. 2022 Mar 24;19(3):e1003950
2- Suez J, Cohen Y, Valdés-Mas R, Mor U, Dori-Bachash M, Federici S, Zmora N, Leshem A, Heinemann M, Linevsky R, Zur M, Ben-Zeev Brik R, Bukimer A, Eliyahu-Miller S, Metz A, Fischbein R, Sharov O, Malitsky S, Itkin M, Stettner N, Harmelin A, Shapiro H, Stein-Thoeringer CK, Segal E, Elinav E. Personalized microbiome-driven effects of non-nutritive sweeteners on human glucose tolerance. Cell. 2022 Sep 1;185(18):3307-3328.e19
3- Iizuka K. Is the Use of Artificial Sweeteners Beneficial for Patients with Diabetes Mellitus? The Advantages and Disadvantages of Artificial Sweeteners. Nutrients. 2022 Oct 22;14(21):4446
4- Pavanello S, Moretto A, La Vecchia C, Alicandro G. Non-sugar sweeteners and cancer: Toxicological and epidemiological evidence. Regul Toxicol Pharmacol. 2023 Mar;139:105369.
5- Czarnecka K, Pilarz A, Rogut A, Maj P, Szymańska J, Olejnik Ł, Szymański P. Aspartame-True or False? Narrative Review of Safety Analysis of General Use in Products. Nutrients. 2021 Jun 7;13(6):1957
6- Landrigan PJ, Straif K. Aspartame and cancer - new evidence for causation. Environ Health. 2021 Apr 12;20(1):42
7- Debras C, Chazelas E, Sellem L, Porcher R, Druesne-Pecollo N, Esseddik Y, de Edelenyi FS, Agaësse C, De Sa A, Lutchia R, Fezeu LK, Julia C, Kesse-Guyot E, Allès B, Galan P, Hercberg S, Deschasaux-Tanguy M, Huybrechts I, Srour B, Touvier M. Artificial sweeteners and risk of cardiovascular diseases: results from the prospective NutriNet-Santé cohort. BMJ. 2022 Sep 7;378:e071204
8- Yan S, Yan F, Liu L, Li B, Liu S, Cui W. Can Artificial Sweeteners Increase the Risk of Cancer Incidence and Mortality: Evidence from Prospective Studies. Nutrients. 2022 Sep 10;14(18):3742
9- Lohner S, Toews I, Meerpohl JJ. Health outcomes of non-nutritive sweeteners: analysis of the research landscape. Nutr J. 2017 Sep 8;16(1):55
10- Llaha F, Gil-Lespinard M, Unal P, de Villasante I, Castañeda J, Zamora-Ros R. Consumption of Sweet Beverages and Cancer Risk. A Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies. Nutrients. 2021 Feb 4;13(2):516.
11- Mishra A, Ahmed K, Froghi S, Dasgupta P. Systematic review of the relationship between artificial sweetener consumption and cancer in humans: analysis of 599,741 participants. Int J Clin Pract. 2015 Dec;69(12):1418-26
12- Pan B, Ge L, Lai H, Wang Q, Wang Q, Zhang Q, Yin M, Li S, Tian J, Yang K, Wang J. Association of soft drink and 100% fruit juice consumption with all-cause mortality, cardiovascular diseases mortality, and cancer mortality: A systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Crit Rev Food Sci Nutr. 2022;62(32):8908-8919.
13- Pan B, Lai H, Ma N, Li D, Deng X, Wang X, Zhang Q, Yang Q, Wang Q, Zhu H, Li M, Cao X, Tian J, Ge L, Yang K. Association of soft drinks and 100% fruit juice consumption with risk of cancer: a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Int J Behav Nutr Phys Act. 2023 May 15;20(1):58
14- Borghoff SJ, Cohen SS, Jiang X, Lea IA, Klaren WD, Chappell GA, Britt JK, Rivera BN, Choski NY, Wikoff DS. Updated systematic assessment of human, animal and mechanistic evidence demonstrates lack of human carcinogenicity with consumption of aspartame. Food Chem Toxicol. 2023 Feb;172:113549
15- Ye X, Zhang Y, He Y, Sheng M, Huang J, Lou W. Association between Consumption of Artificial Sweeteners and Breast Cancer Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis of Observational Studies. Nutr Cancer. 2023;75(3):795-804
16- Tepler A, Hoffman G, Jindal S, Narula N, Shah SC. Intake of artificial sweeteners among adults is associated with reduced odds of gastrointestinal luminal cancers: a meta-analysis of cohort and case-control studies. Nutr Res. 2021 Sep;93:87-98. doi: 10.1016/j.nutres.2021.07.007.
?↑C : شواهد با قطعیت ضعیف نشان می دهد که اثر ضعیف و مستقیم عامل مورد بررسی در پیامد مورد بررسی است.