مصرف چای داغ، بهویژه چای بسیار داغ با افزایش خطر ابتلا به سرطان مری (بهویژه نوع سلول سنگفرشی) همراه است این خطر با افزایش دمای نوشیدنی و دفعات مصرف و همچنین در کنار مصرف سیگار و الکل افزایش مییابد.
نوشیدنیها و غذاهای بسیار داغ به مواردی گفته میشود که هنگام مصرف دمایی بیش از ۶۵ درجه سانتیگراد دارند. چای و قهوه از پرمصرفترین نوشیدنیهای داغ در سراسر جهان بهشمار میروند اگرچه توصیههایی درباره دمای مناسب برای نوشیدنیهای داغ وجود دارد، اما دمای ترجیحی مصرف در بافتهای مختلف متفاوت است. مصرف نوشیدنیهای داغ در بسیاری از نقاط جهان، از جمله آسیای شرقی، خاورمیانه، آمریکای جنوبی و بخشهایی از آفریقا، بسیار رایج است. مردم این مناطق غالباً چای، قهوه یا نوشیدنیهای گیاهی را در دماهای بسیار بالا مصرف میکنند. مطالعات نشان میدهد که نوشیدن مایعات بسیار داغ میتواند موجب آسیب حرارتی به پوشش مری و افزایش خطر ابتلا به سرطان مری شود. در منطقی که بروز سرطان مری بالاتری دارند، مصرف نوشیدنی های بسیار داغ شایع است. بر اساس مطالعات پایه آسیب حرارتی مکرر ناشی از نوشیدنیهای داغ و ترکیب آن با الکل و سیگار، آسیب به بافت مری را تشدید میکند. این آسیب سبب التهاب مزمن، و تغییراتی شود که در نهایت سرطانزایی میشود.(1). مطالعات مختلف با سطح کیفیت متوسط نشان داده اند که بین مصرف نوشیدنیهای داغ و افزایش خطر ابتلا به سرطان ارتباط وجود دارد. بیشتر این مطالعات در زمینه سرطان مری انجام شده است. این ارتباط عمدتاً بر اساس مطالعات مورد-شاهدی بود و تعداد معدودی یک مطالعه همگروهی و اخیرا چند مطالعه مروری بوده است.
این گزارش بر اساس گزارش سازمان بینالمللی تحقیقات سرطان و مرور شواهد در pubmed تهیه شده است. برای این موضوع تا کنون مطالعه مروری کاکرین انجام نشده است.
مرور نظاممند و متاآنالیز در سال 2023 با هدف شناسایی عوامل محیطی و سبک زندگی مرتبط با سرطان مری در جمعیتهای آفریقایی انجام شد. در این منطقه این سرطان یکی از بالاترین نرخهای بروز در جهان را دارد، اما عوامل خطر آن در این مناطق بهخوبی شناسایی نشده است. در این متاآنالیز 47 مطالعه از کشور های آفریقای جنوبی، کنیا، تانزانیا، اتیوپی، مالاوی، زیمبابوه، و سودان وارد شده است. این مطالعه نشان داده است که نوشیدن مایعات بسیار داغ (چای، آبجو محلی، فرنی و سوپهای داغ) خطر ابتلا به سرطان سلول های سنگفرشی مری را بیش از 3 برابر بالا می برد. در این مطالعه رژیم غذایی، الکل، مصرف دخانیات، عوامل محیطی و عوامل اجتماعی و اقتصادی نیز بررسی شده اند در این مطالعه اظهار شده که الگوهای مشاهدهشده در آفریقا مشابه مناطق پرخطر در ایران و چین هستند. این مطالعه محدودیت هایی نیز داشته مانند وارد شدن مطالعات مورد شاهدی با خطر سوگیری حافظه، تعاریف متفاوت"نوشیدنی داغ" یا "مصرف زیاد" بین مطالعات وارد شده، محدودیت دادههای محدود از غرب آفریقا و نیز برخی مطالعات کنترل کافی بر متغیرهای مخدوشکننده (مثل رژیم غذایی یا وضعیت اقتصادی) نداشتند.(2)
مرور نظاممند و متاآنالیز دیگری در سال 2022 انجام شده است، به ارزیابی ارتباط بین مصرف چای داغ و خطر ابتلا به سرطان مری بر اساس 23 مطالعه مشاهدهای(مورد–شاهدی و کوهورت) با بررسی بیش از 12,000 بیمار مبتلا به سرطان مری و بیش از 20,000 فرد شاهد، در مناطق جغرافیایی عمدتاً آسیا (چین و ایران)، آفریقا، آمریکای جنوبی و بخشهایی از اروپا پرداخته است.
این مطالعه نشان داد که چای داغ در مقایسه با چای غیر داغ یا عدم مصرف به طور معنا داری با افزایش خطر سرطان مری ارتباط دارد که این افزایش در چای بسیار داغ در مقایسه با چای غیر داغ افزایش شدید تری نشان داد(3).
مرور نظاممند و متاآنالیزی که در سال 2021 منتشر شده است و به بررسی12 مطالعه (9 مطالعه مورد شاهدی و 3 کوهورت) پرداخته شده است و در آن به بررسی دمای مصرف چای و نوع چای و منطقه جغرافیایی و مطرف الکل و دخانیات بررسی شدند. این مطالعه نشان داد که نوشیدن چای در دمای بالا میتواند موجب آسیب حرارتی مکرر به مخاط مری شود. همچنین حرارت ممکن است نفوذ مواد سرطانزا از سیگار و الکل را نیز افزایش دهد. این مطالعه محدودیت هایی نیز داشته از جمله ناهمگنی و غیر یکنواخت بودن مطالعات وارد شده.، تفاوت در تعریف چای داغ و روش های متفاوت اندازه گیری دما در مطالعات مختلف(4).
مطالعات اولیه: یکی از مطالعات مهم در این زمینه مطالعه کوهورت گلستان در ایران با بیش از ۵۰٬۰۴۵ شرکتکننده40تا 75 سال در بین سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ انجام شده، می باشد. در این مطالعه دمای چای هم بهصورت مشاهده ای و هم بهصورت خوداظهاری اندازهگیری شد. در این مطالعه تعداد کل موارد جدید ابتلا به سرطان مری 317 مورد بود. این مطالعه نشان داد که نوشیدن چای سیاه داغ خطر ابتلا به سرطان مری را بیش از دو برابر و نوشیدن چای بسیار داغ، در مقایسه با نوشیدن چای گرم این خطر را بیش از هشت برابر افزایش میدهد. با افزایش دمای چای، خطر سرطان مری بهطور معنیداری افزایش یافت (4). در این مطالعه اندازهگیری دمای چای فقط در یک نقطه زمانی مربوط به آغاز این مطالعه انجام شد و ممکن است تغییرات طول عمر را بهطور کامل نشان ندهد. همچنین امکان خطای طبقهبندی در برآورد دمای واقعی نوشیدنیها وجود دارد. علیرغم تعدیل برای عوامل رفتاری و اجتماعی، احتمال تداخل عوامل مخدوشکننده باقیمانده وجود دارد(5).
در یک مطالعه همگروهی دیگر که با استفاده از دادههای بیش از 456 هزار نفر بزرگسال در 10 منطقه چین انجام شده است ارتباط بین مصرف چای داغ و خطر ابتلا به سرطان مری و همچنین تأثیر متقابل آن با مصرف الکل و دخانیات را مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه که افراد به طور میانگین 9.2 سال مورد بررسی قرارگرفتند، نتایج نشان داد که مصرف چای داغ بهتنهایی ارتباط معنیداری با افزایش خطر سرطان مری ندارد (نسبت خطر تعدیلشده (HR) ≈ 1.05 برای مصرفکنندگان چای در مقایسه با افراد غیرمصرفکننده). با این حال، اثرات همافزای قوی میان مصرف چای بسیار داغ و مصرف زیاد الکل یا استعمال دخانیات مشاهده شد. افرادی که چای بسیار داغ مینوشیدند و روزانه حداقل مقداری الکل مصرف میکردند، پنج برابر بیشتر از افرادی که هیچیک از این دو رفتار را نداشتند در معرض خطر سرطان مری بودند. همچنین، افراد سیگاری که چای بسیار داغ مصرف میکردند، تقریباً دو برابر بیشتر در معرض خطر بودند. این مطالعه نشان میدهد که آسیب حرارتی ناشی از نوشیدنیهای بسیار داغ ممکن است اثرات سرطانزای الکل و دخانیات را تشدید کند(6).
یک مطالعه مورد–شاهدی در منطقه شمالغرب چین برای بررسی ارتباط بین دمای غذای مصرفی و نوشیدنیها (چای، آب و غذا) و خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی مری (ESCC) در منطقهای با شیوع بالای این سرطان، در سال های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶انجام شده است. در این مطالعه شرکت کنندگان دو گروه 167 نفری برررسی شدند، یک گروه 167بیمار مبتلا به سرطان مری و گروه دیگر 167 فرد سالم بهعنوان گروه شاهد، همسانسازیشده بر اساس سن و جنس انتخاب شدند. نتایج این مطالعه نشان میدهد مصرف چای بسیار داغ با افزایش ۲.۲۳ برابری خطر سرطان مری همراه بود (فاصله اطمینان ۹۵٪: ۱.۴۵–۲.۹۰)، مصرف آب بسیار داغ خطر را ۲.۱۳ برابر افزایش داد.
در این مطالعه همچنین مصرف غذای بسیار داغ بیشترین اثر را داشت و خطر را ۲.۹۸ برابر بالا برد. روند افزایش خطر با بالا رفتن دمای مصرف بهصورت معنیدار مشاهده شد (رابطه دوز–پاسخ). در افراد سیگاری یا مصرفکننده الکل، خطر بالاتر بود، اگرچه این موارد به تفصیل در این مطالعه بررسی نشدند. نتایج این مطالعه با یافتههای مطالعات باحجم نمونه بیشتر سازگار است. با این حال دمای غذا و نوشیدنی بهصورت خوداظهاری گزارش شده و احتمال سوگیری یادآوری وجود دارد (7).
یک مطالعه مورد–شاهدی دیگر در چین در سال های 2010 تا 2013 به بررسی 1,355 بیمار مبتلا به سرطان سلول سنگفرشی مری و 1962 فرد سالم به عنوان شاهد پرداخته است. در این مطالعه عادات مصرف چای (نوع چای، دما، دفعات، مدتزمان مصرف)، مصرف الکل و دخانیات ورژیم غذایی و عوامل سبک زندگی بررسی شدند. این مطالعه نشان داد که نوشیدن چای بسیار داغ با افزایش دوبرابری خطر ابتلا به سرطان مری همراه است که این خطر به طور واضح با دمای چای مصرفی مرتبط بود و نه با نوع یا مقدار چای مصرف شده. این اثر در افرادی که همزمان الکل یا دخانیات مصرف میکردند، بهطور قابلتوجهی بیشتر بوده است. این مطالعه نیز محدودیت هایی مانندمحدودیت یادآوری گذشتهنگر که ممکن است منجر به سوگیری حافظه شود (بهویژه درباره دمای چای)، دمای واقعی چای اندازهگیری نشد، بلکه بر اساس خوداظهاری ثبت گردید و نیز احتمال تداخل سایر عوامل غذایی یا محیطی وجود دارد. همچنین یافتهها ممکن است فقط برای جمعیتهای با مصرف بالای چای و عادت نوشیدن داغ قابل تعمیم باشد (8).
مصرف چای داغ، بهویژه چای بسیار داغ با افزایش خطر ابتلا به سرطان مری (بهویژه نوع سلول سنگفرشی) همراه است این خطر با افزایش دمای نوشیدنی و دفعات مصرف و همچنین در کنار مصرف سیگار و الکل افزایش مییابد.
1. IARC (2018a). Drinking coffee, mate, and very hot beverages. IARC Monogr Eval Carcinog Risks Hum. 116:1–499. Available from: https://publications.iarc.who.int/566 PMID:31310458
2. Simba H, Kuivaniemi H, Abnet CC, Tromp G, Sewram V (2023). Environmental and life-style risk factors for esophageal squamous cell carcinoma in Africa: a systematic review and meta-analysis. BMC Public Health. 23(1):1782. https://doi.org/10.1186/s12889-023-16629-0
3. Zhong Y, Yang C, Wang N, Pan D, Wang S, Sun G. Hot Tea Drinking and the Risk of Esophageal Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutr Cancer. 2022;74(7):2384–91.
4. Luo H, Ge H. Hot Tea Consumption and Esophageal Cancer Risk: A Meta-Analysis of Observational Studies. Front Nutr. 2022;9(April):1–10.
5. Islami F, Pourshams A, Nasrollahzadeh D, Kamangar F, Fahimi S, Shakeri R, et al. Tea drinking habits and oesophageal cancer in a high risk area in northern Iran: Population based case-control study. BMJ. 2009;338(7699):876–9.
6. Yu C, Tang H, Guo Y, Bian Z, Yang L. Hot tea consumption and its interactions with alcohol consumption and tobacco smoking on risk of esophageal cancer : a population-based cohort study. Ann Intern Med. 2019;168(7):489–97.
7. Tai WP, Nie GJ, Chen MJ, Yaz TY, Guli A, Wuxur A, et al. Hot food and beverage consumption and the risk of esophageal squamous cell carcinoma: A case-control study in a northwest area in China. Med (United States). 2017;96(50):2–5.
8. Yang X, Ni Y, Yuan Z, Chen H, Plymoth A, Jin L, et al. Very hot tea drinking increases esophageal squamous cell carcinoma risk in a high-risk area of China: a population-based case-control study. Clin Epidemiol. 2018;10:1307–20.
↑↑B : شواهد با قطعیت متوسط نشان می دهد که اثر قوی و مستقیم عامل مورد بررسی در پیامد مورد بررسی است.