عنوان

آیا استفاده از اسطوخودوس در کیفیت خواب اثر مثبت دارد؟

خلاصه پاسخ

استفادۀ درمانی از اسطوخودوس در طب گیاهی و به طور گسترده در حوزه‌های مختلف از جمله کاهش اضطراب، کاهش افسردگی، بهبود اختلالات خواب، کاهش عوارض مرتبط با سرطان، بهبود زخم و... مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به شواهد موجود، اسطوخودوس نتایج امیدوارکننده‌ای در بهبود بی‌خوابی و سایر اختلالات خواب را نشان داده است. اشکال مختلف مصرفی مانند استنشاقی و خوراکی نتایج مثبتی را نشان داده‌اند. اما مطالعات مداخله‌ای با حجم نمونه بالا هنوز نیاز است تا نتایج قطعی مورد ارزیابی قرار گیرد.

مقدمه

اسطوخودوس از گذشته به عنوان یک گیاه دارویی استفاده می‌شده است. برای مثال روغن اسطوخودوس، ساخته شده از گل‌های گیاه اسطوخودوس، آرام‌بخش است و ممکن است به خواب بهتر افراد کمک کند. می توان آن را استنشاق کرد، روی پوست گذاشت یا به شکل قرص مصرف کرد. استفاده درمانی از اسطوخودوس هم در طب گیاهی به طور گسترده و هم در حوزه‌های مختلف از جمله کاهش اضطراب، کاهش افسردگی، بهبود اختلالات خواب، کاهش عوارض مرتبط با سرطان، بهبود زخم و... مورد بررسی قرار گرفته است.
در اضطراب و افسردگی مرور سیستماتیک کیم و همکارانش نشان داد که اسطوخودوس در کاهش اضطراب و افسردگی برتر از دارونما بود. با این حال ناهمگونی بین طرح‌های مطالعه به‌ویژه در مورد روش تجویز این فراورده وجود داشت.
در عوارض سرطان مرور سیستماتیک مردانی و همکارانش اثربخشی اسطوخودوس را در کاهش اضطراب، درد، بهبود کیفیت خواب و علائم حیاتی در بیماران سرطانی نشان داد. اگرچه این یافته‌ها امیدوارکننده هستند، اما نیاز به کاوش بیشتر از طریق مطالعات بالینی استاندارد برای تأیید نقش اسطوخودوس به عنوان یک درمان کمکی برای علائم مرتبط با سرطان است.
در اختلالات خواب، مطالعه مروری لو و جیانگ شواهد قانع‌کننده‌ای به نفع استفاده از اسطوخودوس برای اختلالات خواب در میان جمعیت‌های مختلف بیماران از جمله بیماران روان‌پزشکی مانند افسردگی و زوال عقل و همچنین افرادی که از بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های تنفسی یا قلبی رنج می‌برند، ارائه کرد. علیرغم اذعان به محدودیت‌های موجود مانند مدت زمان مداخله کوتاه و سوگیری‌های بالقوه، آنها به این نتیجه رسیدند که شواهد امیدوارکننده‌ای وجود دارد که از اثربخشی حمایت می‌کند.
در بهبود زخم، مرور جامع ساموئلسون و همکارانش در مورد ترمیم زخم بیان می‌کند که اسانس اسطوخودوس ممکن است روند بهبودی را از طریق افزایش بیان کلاژن و افزایش فعالیت پروتئین بازسازی بافت را تسریع کند. با این حال مجدداً بر نیاز به تحقیقات با کیفیت بالا برای تأیید قطعی این یافته‌های اولیه تأکید می‌کند.
بسیاری از مطالعات انجام شده در مورد اثربخشی اسطوخودوس از محدودیت‌های روش‌شناختی رنج می‌برند، از جمله حجم نمونه کوچک و استانداردسازی مداخله که تعمیم‌پذیری و مقایسه‌های مطالعات را به چالش می‌کشد. ضروری است که تلاش‌های تحقیقاتی آینده رویکردهای روش‌شناختی دقیق را در کنار مداخلات استاندارد شده اولویت‌بندی کنند تا نتیجه‌گیری قطعی‌تری را در مورد کاربرد دارویی اسطوخودوس ممکن می‌سازد.
در این بررسی قصد داریم بر اساس بهترین شواهد موجود اثربخشی اسطوخودوس در اختلالات خواب را مرور کنیم.

روش کار

این مطلب بر اساس مطالعات مروری نظام‌مند منتشر شده با استفاده از جستجوی PubMed تنظیم شده است. به علت یافت نشدن مرور کارکرین مرتبط با موضوع در زمان نوشتن این مقاله، برای این مطلب از مرور کاکرین مرتبط استفاده نشده است.

نتایج

یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۱ با متاآنالیز ۳۴ مطالعه نشان داد که استفاده از رایحه درمانی در بهبود کمی و کیفی مشکلات خواب مانند بی‌خوابی بسیار مؤثر بود. روش استنشاق عطر تک رایحه مؤثرتر از روش استنشاق رایحه مخلوط بود. در بین روش‌های استنشاقی، اثر استنشاقی اسطوخودوس بیشترین میزان را داشت. همچنین مطالعه مروری دیگری در سال ۲۰۲۲ برای بررسی اثربخشی اثرات اسانس اسطوخودوس بر کیفیت خواب بزرگسالان انجام شد. ۱۴ مطالعه از ۲۰ مطالعه بررسی شده اثر مثبت مداخله را نشان دادند. در بررسی اثربخشی ترکیبی از شاخص‌های ذهنی و عینی استفاده شد. اسانس اسطوخودوس با بهبود کیفیت خواب قبل از بروز بی‌خوابی یا سایر اختلالات خواب مرتبط بود.
یک مطالعه مروری در سال ۲۰۱۸ هم بررسی کرد که آیا رایحه درمانی اسانس اسطوخودوس به اندازه سیلکسان (قرص خوراکی تولید شده از اسانس اسطوخودوس) برای ترویج استفاده از رایحه درمانی اسانس در مناطقی که سیلکسان در دسترس نیست مؤثر است یا خیر. اما با جستجوی جامع هیچ شواهدی در رابطه با اثربخشی سیلکسان در مقایسه با رایحه درمانی اسانس اسطوخودوس استنشاقی برای تأخیر خواب، مدت زمان خواب، کیفیت خواب، خواب آشفته یا اضطراب در بیماران بزرگسال یافت نشد.
در مرور سال ۲۰۲۰ اثر عصاره‌های مختلف گیاهی در خواب بررسی شد. سنبل‌الطیب و اسطوخودوس بیشترین عصاره‌های گیاهی بودند که مورد مطالعه قرار گرفتند و استفاده از آنها (با نتایج متناقضی) با اثرات ضد اضطراب و بهبود کیفیت و مدت خواب همراه بود. نتایج نشان داد مواد کمکی خواب مبتنی بر عصاره‌های گیاهی عموماً ایمن هستند و به‌خوبی تحمل می‌شوند. برای تأیید اثربخشی مکمل‌های غذایی حاوی عصاره های گیاهی در شکایات خواب، تحقیقات با کیفیت بیشتری مورد‌نیاز است. به طور خاص، ارزیابی ارتباط بین عصاره‌های گیاهی و دستورالعمل‌های بهداشت خواب و شناسایی محصولات بهینه برای استفاده در یک علامت خاص از شکایت خواب، با دادن ابزارهای مناسب‌تر به پزشک، جالب خواهد بود.
مطالعه مروری سال ۲۰۱۸ درباره اثربخشی طب گیاهی در درمان اختلالات خواب انجام زنان یائسه انجام شد. یافته‌ها حاکی از آن بود که برخی از داروهای گیاهی مانند شبدر قرمز، اسطوخودوس همراه با عصاره پوست پرتقال تلخ و پوست درخت کاج اثرات کاهنده اختلالات خواب دارند. همچنین با مصرف سنبل‌الطیب دو بار در روز به مدت یک ماه، اثرات آماری معنی‌داری بر کیفیت خواب زنان یائسه مشاهده شد. اما شواهد کافی برای نتیجه‌گیری در مورد اثربخشی داروهای گیاهی وجود ندارد. در مطالعه دیگری هم در مورد استفاده از اسطوخودوس در زنان یائسه نتیجه گرفته شد که اسطوخودوس در قالب کپسول یا رایحه درمانی استفاده شده می تواند به طور قابل توجهی نمره شاخص کیفیت خواب پیتسبورگ را در زنان یائسه و سالخورده بهبود بخشد. با این حال، با توجه به محدودیت‌های مطالعه این نتایج باید با احتیاط تفسیر شوند.
مطالعه مروری سال ۲۰۲۳ به بررسی استفاده از اسطوخودوس در کیفیت خواب زنان در دوره پس از زایمان پرداخت. نتایج نشان داد که کیفیت خواب در گروه دریافت‌کننده اسطوخودوس نسبت به گروه کنترل بهبود یافته است. با این حال به علت ناهمگنی نتایج مطالعات مختلف، انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده بیشتر با استفاده از روش‌شناسی یکسان، حجم نمونه بزرگ‌تر و دوره‌های پیگیری طولانی‌تر توصیه شده است.

نتیجه گیری

با توجه به شواهد موجود، اسطوخودوس نتایج امیدوارکننده‌ای در بهبود بی‌خوابی و سایر اختلالات خواب را نشان داده است. اشکال مختلف مصرفی مانند استنشاقی و خوراکی نتایج مثبتی را نشان داده‌اند. اما مطالعات مداخله‌ای با حجم نمونه بالا هنوز نیاز است تا نتایج قطعی مورد ارزیابی قرار گیرد.

رفرانس ها

1- Cavanagh HM, Wilkinson JM. Biological activities of lavender essential oil. Phytother Res. 2002 Jun;16(4):301-8
2- Kim M, Nam ES, Lee Y, Kang HJ. Effects of Lavender on Anxiety, Depression, and Physiological Parameters: Systematic Review and Meta-Analysis. Asian Nurs Res (Korean Soc Nurs Sci). 2021 Dec;15(5):279-290
3- Mardani A, Maleki M, Hanifi N, Borghei Y, Vaismoradi M. A systematic review of the effect of lavender on cancer complications. Complement Ther Med. 2022 Aug;67:102836.
4- Luo J, Jiang W. A critical review on clinical evidence of the efficacy of lavender in sleep disorders. Phytother Res. 2022 Jun;36(6):2342-2351.
5- Ozkaraman A, Dügüm Ö, Özen Yılmaz H, Usta Yesilbalkan Ö. Aromatherapy: The Effect of Lavender on Anxiety and Sleep Quality in Patients Treated With Chemotherapy. Clin J Oncol Nurs. 2018 Apr 1;22(2):203-210
6- Donelli D, Antonelli M, Bellinazzi C, Gensini GF, Firenzuoli F. Effects of lavender on anxiety: A systematic review and meta-analysis. Phytomedicine. 2019 Dec;65:153099.
7- Samuelson R, Lobl M, Higgins S, Clarey D, Wysong A. The Effects of Lavender Essential Oil on Wound Healing: A Review of the Current Evidence. J Altern Complement Med. 2020 Aug;26(8):680-690.
8- Dos Reis Lucena L, Dos Santos-Junior JG, Tufik S, Hachul H. Lavender essential oil on postmenopausal women with insomnia: Double-blind randomized trial. Complement Ther Med. 2021 Jun;59:102726.
9- Zamanifar S, Bagheri-Saveh MI, Nezakati A, Mohammadi R, Seidi J. The Effect of Music Therapy and Aromatherapy with Chamomile-Lavender Essential Oil on the Anxiety of Clinical Nurses: A Randomized and Double-Blind Clinical Trial. J Med Life. 2020 Jan-Mar;13(1):87-93.
10- Watson K, Hatcher D, Good A. A randomised controlled trial of Lavender (Lavandula Angustifolia) and Lemon Balm (Melissa Officinalis) essential oils for the treatment of agitated behaviour in older people with and without dementia. Complement Ther Med. 2019 Feb;42:366-373.
11- Cheong MJ, Kim S, Kim JS, Lee H, Lyu YS, Lee YR, Jeon B, Kang HW. A systematic literature review and meta-analysis of the clinical effects of aroma inhalation therapy on sleep problems. Medicine (Baltimore). 2021 Mar 5;100(9):e24652.
12- Chen TY, Hiyama A, Muramatsu M, Hinotsu A. The Effect of Lavender on Sleep Quality in Individuals Without Insomnia: A Systematic Review. Holist Nurs Pract. 2022 Jul-Aug 01;36(4):223-231
13- Greenberg MJ, Slyer JT. Effectiveness of Silexan oral lavender essential oil compared to inhaled lavender essential oil aromatherapy for sleep in adults: a systematic review. JBI Database System Rev Implement Rep. 2018 Nov;16(11):2109-2117.
14- Guadagna S, Barattini DF, Rosu S, Ferini-Strambi L. Plant Extracts for Sleep Disturbances: A Systematic Review. Evid Based Complement Alternat Med. 2020 Apr 21;2020:3792390.
15- Khadivzadeh T, Abdolahian S, Ghazanfarpour M, Kargarfard L, Dizavandi FR, Khorsand I. A Systematic Review and Meta-analysis on the Effect of Herbal Medicine to Manage Sleep Dysfunction in Peri- and Postmenopause. J Menopausal Med. 2018 Aug;24(2):92-99.
16- Roozbeh N, Ghazanfarpour M, Khadivzadeh T, Kargarfard L, Dizavandi FR, Shariati K. Effect of Lavender on Sleep, Sexual Desire, Vasomotor, Psychological and Physical Symptom among Menopausal and Elderly Women: A Systematic Review. J Menopausal Med. 2019 Aug;25(2):88-93
17- Seiiedi-Biarag L, Mirghafourvand M. The effect of lavender on mothers sleep quality in the postpartum period: a systematic review and meta-analysis. J Complement Integr Med. 2022 Jan 24;20(3):513-520

درجه قطعیت شواهد

?↑B : شواهد با قطعیت متوسط نشان می دهد که اثر ضعیف و مستقیم عامل مورد بررسی در پیامد مورد بررسی است.

ارسال نظر

ثبت