عنوان

درمان‌های مؤثر در فلج بل (Bell’s palsy) کدامند؟

خلاصه پاسخ

فلج بل یا فلج بدون علت مشخص در عضلات صورت یک بیماری عصبی حاد است که با فلج ناگهانی یک طرفه صورت مشخص می‌شود. بهبودی خودبه‌خودی بدون مداخله اغلب در عرض سه هفته اتفاق می‌افتد. با توجه به مجموعه شواهد موجود هنوز هم بهترین درمان‌های موجود در فلج بل ترکیب داروهای ضدویروس و کورتیکواستروئیدها هستند. درمان‌های کورتیکواستروئید به‌تنهایی هم اگر به صورت زودرس استفاده شدند می‌تواند اثربخش باشند اما داروهای ضدویروس به تنهایی مؤثر نیستند. سایر درمان‌های طبی و جراحی دارای شواهد کافی اثربخشی نیستند و نیاز به مطالعه بیشتر دارند.

مقدمه

فلج بل یا فلج بدون علت مشخص در عضلات صورت یک بیماری عصبی حاد است که با فلج ناگهانی یک طرفه صورت مشخص می‌شود. علت بروز این بیماری حاد ناشناخته است، علل بالقوه آن شامل عفونت‌های ویروسی، کاهش خون‌رسانی، التهاب، واکنش‌های خودایمنی و استعداد ژنتیکی است. علیرغم عدم قطعیت پیرامون بیماری‌زایی آن، داروهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدها به عنوان یک درمان اصلی ظاهر شده‌اند.
از نظر پیش‌آگهی، بهبودی خودبه‌خودی بدون مداخله اغلب در عرض سه هفته اتفاق می‌افتد، گاهی یک ضعف عضلانی باقی می‌ماند که در این افراد نیاز به توجه پزشکی وجود دارد. احتمال بروز این پدیده بر ضرورت تشخیص به‌موقع تأکید می‌کند، همچنین استراتژی‌های درمانی مؤثر باید برای کاهش خطرات مرتبط با اختلال عملکرد طولانی‌مدت بهینه‌سازی شود.
مداخله زودهنگام که عمدتاً شامل تجویز کورتیکواستروئید می‌شود، برای بهتر کردن شانس بهبودی کامل و جلوگیری از عوارض طولانی‌مدت بسیار مهم است. درمان‌های اضافی مانند داروهای ضدویروسی به‌ویژه در موارد شدید ممکن است مفید باشد، اگرچه شواهد مربوط به اثربخشی آن‌ها در بهترین حالت، به‌ویژه هنگامی که به صورت کمکی در کنار استروئیدها یا به‌طور مستقل استفاده می‌شوند، کاملاْ مشخص نیست. درمان‌های فیزیکی از جمله طب سوزنی یا الکتروتراپی دارای کاربرد بالقوه‌ای برای مدیریت عواقب هستند، اما تحقیقات علمی قوی‌تر لازم است نقش آنها را در درمان این وضعیت ثابت کند.
شواهد مختلف همچنین بر مراقبت چند رشته‌ای برای کسانی که از پیامدهای طولانی‌مدت پس از فلج بل رنج می‌برند، از جمله نگرانی‌های زیبایی شناختی یا اختلالات عملکردی مانند دشواری بسته شدن چشم یا مشکلات گفتاری تأکید می‌کند. در این افراد نه تنها اهمیت مدیریت در شرایط حاد، بلکه همچنین پرداختن به نقص‌های ایجاد شدۀ پایدار از طریق مداخلات هدفمند فیزیوتراپی مانند تزریق سم بوتولینوم و گزینه‌های جراحی انتخابی در صورت لزوم برجسته می‌شود.
در این بررسی قصد داریم اثر مداخلات مختلف در فلج بل را بر اساس بهترین شواهد موجود مرور کنیم.

روش کار

این مطلب بر اساس مطالعات مروری ثبت شده در کاکرین و خلاصه شواهد چاپ شده در مورد "بررسی اثربخشی مداخلات مختلف در درمان فلج بل ” در وب‌سایت Evidently Cochrane می‌باشد. همچنین مطالعات مروری نظام‌مند منتشر شده در سایر مجلات با استفاده از جستجوی PubMed یافت شده و جهت به‌روزرسانی نتایج استفاده شده است.

نتایج

درمان داروهای ضدویروس
یک مطالعه مروری در سال ۲۰۱۵ به بررسی درمان‌های ضدِویروس در فلج بل پرداخت و نتیجه گرفت که این درمان‌ها در ایجاد بهبود کامل در شدت‌های مختلف فلج اثربخشی ندارند.
مطالعه مروری دیگری در سال ۲۰۲۲ هم درمان‌های ضد ویروس مختلف را در درمان فلج بل با هم مقایسه کرد و نتیجه گرفت که بهترین نتایج با داروی famciclovir به دست می‌آید و سایر داروها اثر قابل توجهی ارایه نمی‌دهند.

ترکیب ضد ویروس و کورتیکواستروئیدها
مرور کاکرین در سال ۲۰۱۹ برای درمان فلج بل نشان داد که ترکیب داروهای ضدِویروسی و کورتیکواستروئیدها ممکن است در مقایسه با کورتیکواستروئیدها به‌تنهایی تأثیر کمی یا بدون تأثیر بر میزان بهبودی ناقص داشته باشند. همچنین درمان ترکیبی احتمالاً تعداد افرادی را که با عوارض بلندمدت فلج بل در مقایسه با کورتیکواستروئیدها به‌تنهایی باقی می‌مانند کاهش می‌دهد. اما در مورد عوارض احتمالی هنوز عدم اطمینان وجود دارد
مطالعه مروری جدیدتری در سال ۲۰۲۱ هم نشان داد که در بین رژیم‌های مختلف درمان‌های دارویی ترکیب ضدِویروس و کورتیکواستروئیدها بهترین نتایج را در درمان حاصل می‌کند.

کورتیکواستروئیدها به‌تنهایی
مرور کاکرین در سال ۲۰۱۶ در مورد اثربخشی کورتیکواستروئیدها برای فلج بل نشان داد که در مقایسه با دارونما، درمان با کورتیکواستروئیدها تعداد مواردی را که به طور کامل از فلج بل بهبود نیافته بودند، کاهش می‌دهد.همچنین تعداد افرادی که عوارض جانبی را تجربه کردند احتمالاً در کورتیکواستروئیدها با دارونما مشابه بود.
بر همین اساس مؤسسه ملی سلامت انگلستان توصیه می‌کند که درمان با پردنیزولون باید در عرض ۷۲ ساعت پس از بروز علائم شروع شود.
مطالعه جدیدتری در سال ۲۰۱۹ در مورد اثربخشی درمان کورتون با دوز بالا نتایج مثبتی در درمان را نشان می‌دهد اما مطالعات مختلف دوزهای مختلفی را استفاده کرده‌اند و به‌همین‌دلیل برای نتیجه‌گیری نیاز به یکسان‌سازی دوز وجود دارد.
مطالعه دیگری در سال ۲۰۲۳ هم کورتون با دوز بالا را با دوز استاندارد مقایسه کرده است و در انتها توصیه به مطالعات بزرگتر و با طراحی قوی‌تر برای نتیجه‌گیری کرده است.
همچنین در مطالعه مروری جدیدی در سال ۲۰۲۳ استفاده از استروئیدهای وریدی با خوراکی مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهد استفاده از استروئیدهای وریدی در یک ماه اول استفاده، نتایج بهتری در بهبود کامل فلج به نسبت خوراکی به‌دست می‌دهد. اما در نتایج سه ماهه هر دو گروه مشابه هستند.
یک مطالعه مروری هم در سال ۲۰۲۲ نشان داد که تزریق کورتون در داخل گوش میانی ممکن است نتایج مفیدی در درمان داشته باشد اما با توجه به تنوع تکنیک‌های استفاده شده نیاز به مطالعات با طراحی مناسب برای نتیجه‌گیری نهایی وجود دارد.

عمل جراحی
پیشنهاد شده است که جراحی برای آزادسازی عصب صورت، ممکن است میزان بهبودی را بیشتر کند، اما نویسندگان مرور کاکرین در سال ۲۰۲۱ دریافتند که شواهد کافی برای تصمیم‌گیری در مورد مفید یا مضر بودن مداخله جراحی وجود ندارد. آنها همچنین اعتقاد داشتند که «بعید است تحقیقات بیشتری در مورد تأثیر مداخله جراحی انجام شود زیرا فلج بل معمولاً بدون درمان بهبود می یابد.»
در این زمینه مطالعه مروری دیگری در سال ۲۰۱۸ نشان داده بود که جراحی با برداشتن فشار از روی عصب از حفره میانی در دوهفته اول نتایج بهتری نسبت به بعد از این زمان دارد. اما جراحی با برداشتن فشار از طریق ماستویید اثربخشی نشان نداد.

سایر درمان ها
• الکتروتراپی: یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۰ نشان داد که به علت روش‌های طراحی مطالعه متنوع و تعداد کم نمونه‌ها نتیجه‌گیری درباره اثربخشی استفاده از الکتروتراپی در درمان فلج بل امکان‌پذیر نیست.
• فعالیت‌های حرکتی: نتایج مرور کاکرین در سال ۲۰۱۱ نشان داد که درمورد اثربخشی درمان‌های فیزیکی نیاز به شواهد بیشتری برای نتیجه‌گیری وجود دارد. مطالعه مروری جدیدتری در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که استفاده از ورزش‌های حرکتی صورت ممکن است در درمان فلج بل مفید باشد. هر چند به علت تفاوت در طراحی مطالعات امکان تخمین اثر ترکیب مطالعات فراهم نشد. بنابراین نیاز به استانداردسازی این طراحی و همچنین مطالعات هزینه اثربخشی پیشنهاد شده است. همچنین مطالعه دیگری در سال ۲۰۲۲ نشان داد که ترکیب درمان‌های دارویی با درمان‌های تقویت عضلانی Kabat نسبت به درمان‌های تک مداخله‌ای می‌تواند مؤثرتر باشد.
• اکسیژن پرفشار: مرور کاکرین در سال ۲۰۱۲ نشان داد که شواهد کافی برای نتیجه‌گیری اثربخشی این مداخله وجود ندارد
• لیزر کم توان: درمان با لیزر در یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۰ بررسی شده است. نتایج نشان داد که هرچند شواهد کافی وجود ندارد اما درمان با لیزر طول موج ۸۳۰ نانومتر و توان ۱۰ میلی‌وات به مدت ۶ هفته ممکن است اثربخش باشد.
• طب سوزنی: مطالعه مروری در سال ۲۰۱۵ درباره اثر مداخلات طب سوزنی نشان داد که تنوع بسیار زیادی در شکل مداخله و طراحی مطالعات در این حوزه وجود دارد و به‌همین‌دلیل نتیجه اثربخشی این روش قابل قضاوت نیست. مطالعه مروری سال ۲۰۱۹ اثر طب سوزنی را با دارو درمانی مقایسه کرد و نتیجه گرفت که نسبت به داروها اثربخشی بهتری را نشان می‌دهد. هرچند به‌خاطر کیفیت پایین طراحی مطالعات به این نتایج باید با احتیاط نگاه کرد.

نتیجه گیری

با توجه به مجموعه شواهد موجود هنوز هم بهترین درمان‌های موجود در فلج بل ترکیب داروهای ضدویروس و کورتیکواستروئیدها هستند. درمان‌های کورتیکواستروئید به‌تنهایی هم اگر به صورت زودرس استفاده شدند، می‌تواند اثربخش باشند اما داروهای ضدویروس به‌تنهایی مؤثر نیستند. سایر درمان‌های طبی و جراحی دارای شواهد کافی اثربخشی نیستند و نیاز به مطالعه بیشتر دارند.

رفرانس ها

1- Singh A, Deshmukh P. Bell's Palsy: A Review. Cureus. 2022 Oct 11;14(10):e30186.
2- Zhang W, Xu L, Luo T, Wu F, Zhao B, Li X. The etiology of Bell's palsy: a review. J Neurol. 2020 Jul;267(7):1896-1905
3- Vakharia K, Vakharia K. Bell's Palsy. Facial Plast Surg Clin North Am. 2016 Feb;24(1):1-10
4- Turgeon RD, Wilby KJ, Ensom MH. Antiviral treatment of Bell's palsy based on baseline severity: a systematic review and meta-analysis. Am J Med. 2015 Jun;128(6):617-28.
5- Cao J, Zhang X, Wang Z. Effectiveness comparisons of antiviral treatments for Bell palsy: a systematic review and network meta-analysis. J Neurol. 2022 Mar;269(3):1353-1367.
6- Gagyor I, Madhok VB, Daly F, Sullivan F. Antiviral treatment for Bell's palsy (idiopathic facial paralysis). Cochrane Database Syst Rev. 2019 Sep 5;9(9):CD001869.
7- Jalali MM, Soleimani R, Soltanipour S, Jalali SM. Pharmacological Treatments of Bell's Palsy in Adults: A Systematic Review and Network Meta-Analysis. Laryngoscope. 2021 Jul;131(7):1615-1625.
8- Madhok VB, Gagyor I, Daly F, Somasundara D, Sullivan M, Gammie F, Sullivan F. Corticosteroids for Bell's palsy (idiopathic facial paralysis). Cochrane Database Syst Rev. 2016 Jul 18;7(7):CD001942.
9- Fujiwara T, Namekawa M, Kuriyama A, Tamaki H. High-dose Corticosteroids for Adult Bell's Palsy: Systematic Review and Meta-analysis. Otol Neurotol. 2019 Sep;40(8):1101-1108.
10- Fujiwara T, Namekawa M, Kuriyama A, Tamaki H. High-dose Corticosteroids for Adult Bell's Palsy: Systematic Review and Meta-analysis. Otol Neurotol. 2019 Sep;40(8):1101-1108.
11- Menchetti I, McAllister K, Walker D, Donnan PT. Surgical interventions for the early management of Bell's palsy. Cochrane Database Syst Rev. 2021 Jan 26;1(1):CD007468.
12- Casazza GC, Schwartz SR, Gurgel RK. Systematic Review of Facial Nerve Outcomes After Middle Fossa Decompression and Transmastoid Decompression for Bell's Palsy With Complete Facial Paralysis. Otol Neurotol. 2018 Dec;39(10):1311-1318.
13- Burelo-Peregrino EG, Salas-Magaña M, Arias-Vázquez PI, Tovilla-Zarate CA, Bermudez-Ocaña DY, López-Narváez ML, Guzmán-Priego CG, González-Castro TB, Juárez-Rojop IE. Efficacy of electrotherapy in Bell's palsy treatment: A systematic review. J Back Musculoskelet Rehabil. 2020;33(5):865-874.
14- Teixeira LJ, Valbuza JS, Prado GF. Physical therapy for Bell's palsy (idiopathic facial paralysis). Cochrane Database Syst Rev. 2011 Dec 7;(12):CD006283.
15- Khan AJ, Szczepura A, Palmer S, Bark C, Neville C, Thomson D, Martin H, Nduka C. Physical therapy for facial nerve paralysis (Bell's palsy): An updated and extended systematic review of the evidence for facial exercise therapy. Clin Rehabil. 2022 Nov;36(11):1424-1449.
16- Shi J, Lu D, Chen H, Shu M, Xu Y, Qian J, Ouyang K, Huang H, Luo Z, Wang C, Zhang Y. Efficacy and Safety of Pharmacological and Physical Therapies for Bell's Palsy: A Bayesian Network Meta-Analysis. Front Neurol. 2022 Apr 18;13:868121.
17- Holland NJ, Bernstein JM, Hamilton JW. Hyperbaric oxygen therapy for Bell's palsy. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Feb 15;2012(2):CD007288.
18- Javaherian M, Attarbashi Moghaddam B, Bashardoust Tajali S, Dabbaghipour N. Efficacy of low-level laser therapy on management of Bell's palsy: a systematic review. Lasers Med Sci. 2020 Aug;35(6):1245-1252.
19- Li P, Qiu T, Qin C. Efficacy of Acupuncture for Bell's Palsy: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. PLoS One. 2015 May 14;10(5):e0121880.
20- Zhang R, Wu T, Wang R, Wang D, Liu Q. Compare the efficacy of acupuncture with drugs in the treatment of Bell's palsy: A systematic review and meta-analysis of RCTs. Medicine (Baltimore). 2019 May;98(19):e15566.

درجه قطعیت شواهد

?↑A : شواهد با قطعیت بالا نشان می دهد که اثر ضعیف و مستقیم عامل مورد بررسی در پیامد مورد بررسی است.

ارسال نظر