عنوان

آیا مداخله طبی مؤثری برای پیشگیری از سرماخوردگی وجود دارد؟

خلاصه پاسخ

سرماخوردگی بیماری شایعی است و باعث عوارض قابل توجهی در سراسر جهان می‌شود. به همین دلیل ارزیابی انتقادی اقدامات پیشگیرانه و درمان‌های احتمالی برای این بیماری ضروری است. با توجه به شواهد موجود فقط اثر مکمل ویتامین D در پیشگیری از سرماخوردگی شواهد قابل قبولی دارد. به خصوص در افراد با کمبود ویتامین، این اثر بیشتر مشهود است. سایر مداخلات شواهد قابل قبولی برای اثربخشی در پیشگیری نشان نمی‌دهند.

مقدمه

سرماخوردگی با آبریزش بینی، گلودرد، احتقان، سرفه، احساس ناخوشی و گاهی تب خفیف مشخص می‌شود. سرماخوردگی معمولی، معمولاً خودبه‌خود از بین می‌رود و علائم آن معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشد. با این وجود، سرماخوردگی می‌تواند منجر به مرخصی قابل توجهی از محل کار و مدرسه و همچنین استفاده از قرار ملاقات‌های پزشک شود. سرماخوردگی بیماری شایعی است و باعث عوارض قابل توجهی در سراسر جهان می‌شود. به همین دلیل ارزیابی انتقادی اقدامات پیشگیرانه و درمان‌های احتمالی برای این بیماری ضروری است.
به طور متوسط، بزرگسالان ممکن است ۲تا۴ و کودکان خردسال ۶تا۸ بار در سال مبتلا به سرماخوردگی شوند. با این حال، علیرغم شیوع آن، درمان سرماخوردگی عمدتاْ بر مبنای تسکین علائم است.
سرماخوردگی به دلیل شیوع زیاد و تأثیر آن بر سلامت عمومی موضوع تحقیقات گسترده‌ای بوده است. Eccles در سال ۲۰۱۳ این سؤال را مطرح کرد که آیا "سرماخوردگی" باید به عنوان یک سندرم بالینی تعریف شده در نظر گرفته شود یا یک مفهوم فرهنگی؟ او در واقع تعاریف سنتی اعمال شده در متون پزشکی را به چالش کشید. عفونت‌های تنفسی ویروسی می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌های خس‌خس سینه در تمام گروه‌های سنی به دلیل تعدیل سیستم ایمنی در طول عفونت‌های اولیه دوران کودکی شوند که بر رشد آلرژی بعدی و خطر آسم تأثیر می‌گذارد.
همیلا در سال ۲۰۱۷ اثرات مکمل ویتامین C را بر عفونت‌های مختلف از جمله سرماخوردگی مرور کرد و نتیجه گرفت که تجویز ویتامین C ممکن است میانگین بروز سرماخوردگی را در جمعیت عمومی کاهش ندهد، اما می‌تواند تعداد سرماخوردگی را در افراد فعال بدنی به نصف کاهش دهد. علاوه بر این، کارآزمایی‌های کنترل‌شده یک رابطه آماری معنی‌دار دوز-پاسخ بین دوز ویتامین C و طول مدت علائم سرماخوردگی را نشان دادند.
کارایی انواع کورتون هم در درمان سرماخوردگی مورد بررسی قرار گرفته است. هیوارد و همکاران، در یک مرور کاکرین بر اساس کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده دریافتند که شواهد فعلی از استفاده از کورتیکواستروئیدهای داخل بینی برای تسکین علائم سرماخوردگی پشتیبانی نمی‌کنند. تجزیه و تحلیل آنها هیچ سود قابل توجهی را از نظر مدت یا شدت علائم با استفاده از کورتیکواستروئید داخل بینی در مقایسه با دارونما نشان نداد.
دستورالعمل‌های درمان ضد میکروبی برای مدیریت عوارض مرتبط با عفونت باکتریایی به دنبال عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی مانند رینوسینوزیت حاد باکتریایی ضروری است. Anon JB و همکاران، دستورالعمل‌های جامعی را ارائه کردند که بر آموزش پزشکان در مورد تمایز بین رینوسینوزیت ویروسی و باکتریایی تمرکز دارد، در حالی که در صورت احتمال عفونت باکتریایی، درمان آنتی‌بیوتیکی مناسب را ترویج می‌کنند. با توجه به اینکه سینوزیت سهم قابل توجهی از نسخه‌های آنتی بیوتیکی کودکان و بزرگسالان را تشکیل می‌دهد، آنها بر کاهش نسخه‌های غیرضروری آنتی بیوتیک تأکید کردند.
ارزیابی محققان ضعف‌های روش‌شناختی عمده را در کارآزمایی‌های بالینی در مطالعات طب سوزنی و داروهای گیاهی هومیوپاتی را بررسی می‌کنند و بر تنوع استانداردهای کیفیت در درمان‌ با مکمل‌ها تأکید می‌کنند.
در این بررسی قصد داریم اثر مداخلات مختلف بررسی شده در پیشگیری از سرماخوردگی را مرور کنیم.

روش کار

این مطلب بر اساس مطالعات مروری ثبت شده در کاکرین و خلاصه شواهد چاپ شده در مورد "مورد بررسی اثربخشی مداخلات مختلف در پیشگیری از سرماخوردگی ” در وب‌سایت Evidently Cochrane می‌باشد. همچنین مطالعات مروری نظام‌مند منتشر شده در سایر مجلات با استفاده از جستجوی PubMed یافت شده و جهت به‌روزرسانی نتایج استفاده شده است.

نتایج

ویتامین دی
نتایج مرور نظام‌مند در سال ۲۰۱۹ نشان داد مکمل‌های ویتامین D به پیشگیری از عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی، به‌ویژه در افرادی که کمبود ویتامین دارند، کمک می‌کند. در حالی که ویتامین D بیشتر به دلیل تأثیرش بر متابولیسم کلسیم و حفظ سلامت استخوان‌های ما شناخته شده است، به نظر می‌رسد در پیشگیری از سرماخوردگی نیز فوایدی دارد.
نظام ملی سلامت انگلستان توصیه می‌کند که همه باید در طول پاییز و زمستان روزانه یک مکمل حاوی ۱۰ میکروگرم ویتامین D مصرف کنند.

ویتامین سی
مکمل ویتامین C ممکن است تأثیر کمی بر کاهش احتمال سرماخوردگی در جمعیت عمومی داشته باشد یا بی‌اثر باشد، اگرچه ممکن است برای افرادی که دوره‌های کوتاه‌مدت ورزش شدید بدنی انجام می‌دهند، مفید باشد.
نتایج مرور کاکرین در سال ۲۰۱۳ نشان داد که به نظر نمی‌رسد مصرف منظم ویتامین C باعث کاهش بروز سرماخوردگی در جمعیت عمومی شود، اگرچه در طول مدت و شدت علائم کاهش متوسطی مشاهده شد. تنها افرادی که به نظر می‌رسید سود می‌بردند؛ کسانی بودند که دوره های کوتاهی از تمرینات شدید را انجام دادند، مانند دوندگان ماراتن و اسکی‌بازان. در این گروه خطر سرماخوردگی به نصف کاهش یافت.
مطالعاتی که در مورد مصرف ویتامین C با دوز بالا در شروع علائم سرماخوردگی انجام می‌شود، نشان می‌دهد که ممکن است تأثیر کم یا بی‌ثباتی روی طول مدت و شدت علائم وجود داشته باشد. برای روشن شدن این یافته‌ها به تحقیقات بیشتری نیاز است.

داروهای گیاهی
یک مطالعه مرور کاکرین در سال ۲۰۱۴ درباره اثربخشی سیر در سرماخوردگی فقط یک مطالعه را بررسی کرد. بنابراین نمی‌توان درباره اثر آن در پیشگیری از سرماخوردگی قضاوت کرد.
درباره اثر بخشی اکیناسه هم مطالعه مروری انجام شده است. این گیاه به خصوص در اروپا و آمریکا به واسطه وفور آن زیاد استفاده می‌شود. در مرور کاکرین سال ۲۰۱۴ نتایج کارآزمایی‌های مربوط به پیشگیری فردی به طور مداوم روندهای مثبت (اگر چه غیر معنی‌دار) را نشان می‌دهد، اما هنوز ارتباط بالینی آن با پیامدها مشکوک است.
مرور دیگری در کاکرین در سال ۲۰۱۶ به بررسی اثر Astragalus (نوعی گون) در پیشگیری از عفونت‌های حاد تنفسی در کودکان پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد شواهد برای بررسی دقیق اثربخشی و ایمنی این محصول در کودکان زیر ۱۴ سال ناکافی است.

تنظیم کننده‌های سیستم ایمنی
یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۲ به اثربخشی محرک‌های سیستم ایمنی در پیشگیری از عفونت‌های تنفسی در کودکان پرداخته است. داده‌های با کیفیت متوسط حاصل از ۳۸ مطالعه نشان داد که استفاده از این فراورده‌ها می‌تواند ۳۹ درصد کاهش در عفونت‌های تنفسی در کودکان ایجاد کند. اگرچه به خاطر کیفیت مطالعات انجام شده نیاز به مطالعات بیشتر برای بررسی اثربخشی و ایمنی آنها وجود دارد.
مطالعه دیگری در سال ۲۰۲۱ درباره اثر استفاده از مخمر بتاگلوکان در پیشگیری و درمان عفونت‌های تنفسی فوقانی در افراد سالم نشان داد که می‌تواند باعث کاهش ابتلا به این عفونت‌ها و کاهش طول مدت ابتلا شود. هرچند در این مورد هم شواهد با کیفیت مناسب بسیار محدود است و نیاز به مطالعات با کیفیت وجود دارد.

واکسن
در حال حاضر شواهد بسیار محدودی در مورد اثرات واکسن برای پیشگیری از سرماخوردگی وجود دارد.
مرور کاکرین در سال ۲۰۲۲ درباره اثربخشی واکسن‌ها در سرماخوردگی بررسی کرد و تنها یک مطالعه را یافت که واکسن آدنوویروس را با دارونما مقایسه می‌کرد. براساس نتایج ممکن است تفاوت کمی بین واکسن و دارونما در پیشگیری از سرماخوردگی وجود داشته باشد، اما تحقیقات بیشتری موردنیاز است.

نتیجه گیری

با توجه به شواهد موجود فقط اثر مکمل ویتامین D در پیشگیری از سرماخوردگی شواهد قابل قبولی دارد. به خصوص در افراد با کمبود ویتامین این اثر بیشتر مشهود است. سایر مداخلات شواهد قابل قبولی برای اثربخشی در پیشگیری نشان نمی‌دهند.

رفرانس ها

1- Eccles R. Is the common cold a clinical entity or a cultural concept? Rhinology. 2013 Mar;51(1):3-8.
2- Hemilä H. Vitamin C and Infections. Nutrients. 2017 Mar 29;9(4):339.
3- Anon JB, Jacobs MR, Poole MD, Ambrose PG, Benninger MS, Hadley JA, Craig WA; Sinus And Allergy Health Partnership. Antimicrobial treatment guidelines for acute bacterial rhinosinusitis. Otolaryngol Head Neck Surg. 2004 Jan;130(1 Suppl):1-45.
4- Hayward G, Thompson MJ, Perera R, Del Mar CB, Glasziou PP, Heneghan CJ. Corticosteroids for the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Oct 13;2015(10):CD008116.
5- Gern JE. Viral and bacterial infections in the development and progression of asthma. J Allergy Clin Immunol. 2000 Feb;105(2 Pt 2):S497-502
6- Mayrhuber EA, Peersman W, van de Kraats N, Petricek G, Ćosić Diviak A, Wojczewski S, Hoffmann K. "With fever it's the real flu I would say": laypersons' perception of common cold and influenza and their differences - a qualitative study in Austria, Belgium and Croatia. BMC Infect Dis. 2018 Dec 12;18(1):647.
7- Guedán A, Swieboda D, Charles M, Toussaint M, Johnston SL, Asfor A, Panjwani A, Tuthill TJ, Danahay H, Raynham T, Mousnier A, Solari R. Investigation of the Role of Protein Kinase D in Human Rhinovirus Replication. J Virol. 2017 Apr 13;91(9):e00217-17
8- Martineau AR, Jolliffe DA, Greenberg L, Aloia JF, Bergman P, Dubnov-Raz G, Esposito S, Ganmaa D, Ginde AA, Goodall EC, Grant CC, Janssens W, Jensen ME, Kerley CP, Laaksi I, Manaseki-Holland S, Mauger D, Murdoch DR, Neale R, Rees JR, Simpson S, Stelmach I, Trilok Kumar G, Urashima M, Camargo CA, Griffiths CJ, Hooper RL. Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory infections: individual participant data meta-analysis. Health Technol Assess. 2019 Jan;23(2):1-44.
9- Hemilä H, Chalker E. Vitamin C for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Jan 31;2013(1):CD000980.
10- Lissiman E, Bhasale AL, Cohen M. Garlic for the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Nov 11;2014(11):CD006206.
11- Karsch-Völk M, Barrett B, Kiefer D, Bauer R, Ardjomand-Woelkart K, Linde K. Echinacea for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Feb 20;2014(2):CD000530. doi: 10.1002/14651858.CD000530.pub3
12- Su G, Chen X, Liu Z, Yang L, Zhang L, Stålsby Lundborg C, Wen Z, Guo X, Qin X, Liang J, Liu X. Oral Astragalus (Huang qi) for preventing frequent episodes of acute respiratory tract infection in children. Cochrane Database Syst Rev. 2016 Dec 1;12(12):CD011958.
13- Berber A, Del-Río-Navarro BE, Reyes-Noriega N, Sienra-Monge JJL. Immunostimulants for preventing respiratory tract infection in children: A systematic review and meta-analysis. World Allergy Organ J. 2022 Sep 14;15(9):100684.
14- Zhong K, Liu Z, Lu Y, Xu X. Effects of yeast β-glucans for the prevention and treatment of upper respiratory tract infection in healthy subjects: a systematic review and meta-analysis. Eur J Nutr. 2021 Dec;60(8):4175-4187.
15- Montesinos-Guevara C, Buitrago-Garcia D, Felix ML, Guerra CV, Hidalgo R, Martinez-Zapata MJ, Simancas-Racines D. Vaccines for the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2022 Dec 14;12(12):CD002190.

درجه قطعیت شواهد

?↑B : شواهد با قطعیت متوسط نشان می دهد که اثر ضعیف و مستقیم عامل مورد بررسی در پیامد مورد بررسی است.

ارسال نظر