شواهد متناقضی در مورد اثرات سلامتی مرتبط با مصرف کاکائو وجود دارد. در بررسی بهترین شواهد موجود در اثربخشی این فراورده بر روی فشارخون، مجموع شواهد نشان میدهد افرادی که فراوردههای کاکائو به خصوص شکلاتهای غنی از فلاوانول مصرف میکنند کاهش کم اما معناداری در میزان فشارخون را در کوتاهمدت نشان میدهند اما بررسی اثرات طولانی مدت نیاز به شواهد بیشتر دارد.
رابطه بین مصرف کاکائو و سلامتی به دلیل وجود ترکیبات فعال زیستی مانند پلیفنولها در فراوردههای کاکائو مورد توجه بوده است. شواهد متناقضی در مورد اثرات سلامتی مرتبط با مصرف کاکائو وجود دارد. برخی از مطالعات، مزایای بالقوهای مانند بهبود پروفایل چربی یا افزایش عملکرد شناختی با مصرف شکلات تلخ را در میان جمعیتهای خاص از جمله افراد چاق بدون بیماریهای همراه یا افرادی که کاهش خستگی را تجربه میکنند، نشان میدهد. در حالی که مطالعات دیگری نتایج متناقضی را گزارش میکنند یا بر احتیاط هنگام توصیه به مصرف کاکائو به دلیل عدم وجود روش استاندارد در مطالعات انجام شده یا عوارض جانبی بالقوه مرتبط با محتوای چربی و قند بالا در بسیاری از اشکال تجاری شکلاتها تأکید میکنند.
تان و همکاران یک بررسی سیستماتیک بر روی اثرات سلامتی شکلات و کاکائو انجام دادند و گزارش کردند که در مقایسه با گروه شاهد، مصرف شکلات یا فراوردههای کاکائو به طور قابل توجهی پروفایل چربی (تری گلیسیرید) را بهبود میبخشد. با این حال، شواهد موجود کیفیت پایین تا متوسط داشتند و ضمناً تفاوت معنیداری بر روی پارامترهای مربوط به پوست، فشارخون، عملکرد شناختی، آنتروپومتری و سطح قندخون در میان افراد سالم پیدا نکردند.
نموتو و همکارانش یک مطالعه مداخلهای انجام دادند که نشان میدهد شکلات تلخ خستگی ذهنی و فیزیکی را کاهش میدهد و در عین حال شادابی و حافظه عملکرد اجرایی را افزایش میدهد. با این حال، آنها اعداد یا داده های آماری خاصی را برای حمایت از این یافتهها ارائه نکردند. کارآزمایی بالینی سسو و همکاران هم گزارش داد که مکمل عصاره کاکائو به طور قابل توجهی کل حوادث قلبی عروقی را در میان افراد مسن کاهش نداد، اما مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی را تا ۲۷ درصد کاهش داد.
در این بررسی قصد داریم بهترین شواهد موجود درباره اثربخشی استفاده از کاکائو بر فشارخون را مرور کنیم.
این مطلب بر اساس مطالعات مروری ثبت شده در کاکرین و خلاصه شواهد چاپ شده در مورد "بررسی اثربخشی استفاده از کاکائو در تنظیم فشارخون ” در وبسایت Evidently Cochrane می باشد. همچنین مطالعات مروری نظاممند منتشر شده در سایر مجلات با استفاده از جستجوی PubMed یافت شده و جهت بهروزرسانی نتایج استفاده شده است.
مطالعه مروری کاکرین منتشر شده در سال ۲۰۱۷ مطالعات مداخلهای مربوط به اثر کاکائو در فشارخون را بررسی کرد. در مجموع ۳۵ مطالعه شامل ۱۸۰۴ شرکت کننده (عمدتاً سالم) بررسی شدند. شرکتکنندگان در گروه مداخله به مدت دو هفته هر روز شکلات غنی از فلاوانول مصرف میکردند. شرکتکنندگان گروه شاهد یا شکلات حاوی فلاوانول کم یا یک محصول بدون فلاوانول مصرف کردند.
شواهدی با کیفیت متوسط وجود داشت که در مقایسه با شرکتکنندگان گروه شاهد، افرادی که شکلاتهای غنی از فلاوانول مصرف میکردند کاهش کوچک و از نظر آماری معنیداری در فشار خون (۱.۸ میلیمتر جیوه برای فشارخون سیستولی و دیاستولی) تجربه کردند این میزان کاهش در افراد مبتلا به فشارخون بالا کمی بیشتر بود. نویسندگان این مرور پیشنهاد کردند که حتی این مقدار کم کاهش ممکن است از نظر بالینی مهم باشد. آنها پیشنهاد کردند که مصرف شکلات غنی از فلاوانول ممکن است مکمل گزینههای درمانی دیگر باشد و در سطح جمعیت، منجر به حوادث قلبی عروقی کمتری شود. با این حال، در این مرحله، اگرچه این امر محتمل و امیدوارکننده به نظر میرسد، همچنان نیاز به مطالعه دارد. مطالعات انجام شده مدت کوتاهی داشتند (بیشتر بین ۲تا۱۲ هفته) و به پیامدهای مهمی مانند بیماری قلبی یا سکته توجه نکردند. بنابراین در مورد اثرات بلندمدت استفاده از کاکائو شواهد بسیار کم است.
مطالعه مروری جدیدی در سال ۲۰۲۲ نشان داد که مستقل از فشار خون پایه، مصرف کاکائو برای حداقل دو هفته با کاهش فشارخون سیستولی و دیاستولی همراه بود. استفاده از شکلات تأثیر بیشتری در این کاهش به نسبت نوشیدنیهای کاکائویی داشت. هنگامی که دوز روزانه فلاوانول بیش از ۹۰۰ میلیگرم یا اپیکاتچین بیش از ۱۰۰میلیگرم بود، این اثر بیشتر بود. مطالعات آینده و با توان کافی برای تعیین دوز بهینه برای مشاهده یک اثر مهم از نظر بالینی موردنیاز است.
مطالعات دیگری با کیفیت متوسط در این مورد وجود دارد که نتایج متناقضی را گزارش کردهاند. به طور مثال مطالعه مروری سال ۲۰۲۱ درباره بررسی اثرات سلامتی استفاده از کاکائو نشان داد شواهد با کیفیت پایین تا متوسط با مدت زمان کوتاه (اکثریت ۶-۴ هفته) تفاوت معنیداری بین اثرات شکلات و گروه شاهد بر پارامترهای مربوط به پوست، فشارخون، چربیخون، عملکرد شناختی، آنتروپومتری، قندخون و کیفیت زندگی نشان نداد.
مجموع شواهد نشان میدهد افرادی که فراوردههای کاکائو به خصوص شکلاتهای غنی از فلاوانول مصرف میکردند، کاهش کمی در میزان فشارخون را در کوتاهمدت نشان میدهند اما نتیجهگیری درمورد اثرات طولانیمدت و همچنین اثر بر حوادث قلبی عروقی نیاز به شواهد بیشتر دارد.
1- Tan TYC, Lim XY, Yeo JHH, Lee SWH, Lai NM. The Health Effects of Chocolate and Cocoa: A Systematic Review. Nutrients. 2021 Aug 24;13(9):2909.
2- Nemoto K, Kokubun K, Ogata Y, Koike Y, Arai T, Yamakawa Y. Dark Chocolate Intake May Reduce Fatigue and Mediate Cognitive Function and Gray Matter Volume in Healthy Middle-Aged Adults. Behav Neurol. 2022 Dec 13;2022:6021811.
3- Sesso HD, Manson JE, Aragaki AK, Rist PM, Johnson LG, Friedenberg G, Copeland T, Clar A, Mora S, Moorthy MV, Sarkissian A, Carrick WR, Anderson GL; COSMOS Research Group. Effect of cocoa flavanol supplementation for the prevention of cardiovascular disease events: the COcoa Supplement and Multivitamin Outcomes Study (COSMOS) randomized clinical trial. Am J Clin Nutr. 2022 Jun 7;115(6):1490-1500.
4- Martín MA, Goya L, de Pascual-Teresa S. Effect of Cocoa and Cocoa Products on Cognitive Performance in Young Adults. Nutrients. 2020 Nov 30;12(12):3691.
5- Ried K, Fakler P, Stocks NP. Effect of cocoa on blood pressure. Cochrane Database Syst Rev. 2017 Apr 25;4(4):CD008893.
6- Amoah I, Lim JJ, Osei EO, Arthur M, Tawiah P, Oduro IN, Aduama-Larbi MS, Lowor ST, Rush E. Effect of Cocoa Beverage and Dark Chocolate Consumption on Blood Pressure in Those with Normal and Elevated Blood Pressure: A Systematic Review and Meta-Analysis. Foods. 2022 Jul 1;11(13):1962.
7- Desch S, Schmidt J, Kobler D, Sonnabend M, Eitel I, Sareban M, Rahimi K, Schuler G, Thiele H. Effect of cocoa products on blood pressure: systematic review and meta-analysis. Am J Hypertens. 2010 Jan;23(1):97-103.
8- Hooper L, Kay C, Abdelhamid A, Kroon PA, Cohn JS, Rimm EB, Cassidy A. Effects of chocolate, cocoa, and flavan-3-ols on cardiovascular health: a systematic review and meta-analysis of randomized trials. Am J Clin Nutr. 2012 Mar;95(3):740-51.
?↑A : شواهد با قطعیت بالا نشان می دهد که اثر ضعیف و مستقیم عامل مورد بررسی در پیامد مورد بررسی است.