عنوان

مداخلات مؤثر در قاعدگی (پریود)های سنگین با خونریزی شدید کدام‌ها هستند؟

خلاصه پاسخ

خونریزی شدید قاعدگی به دلیل تأثیر آن بر کیفیت زندگی، یک نگرانی قابل توجه در دختران نوجوان و بزرگسال است. افرادی که پریودهای سنگین دارند به دلیل خونریزی شدید ممکن است مشکلات دیگری نیز داشته باشند که ممکن است شامل پریودهای دردناک، خستگی، سردرد و غش یا عوارض جدی‌تر مانند کم‌خونی باشد. درمان‌های پریود سنگین به دو دسته اصلی درمان‌های طبی و درمان‌های جراحی تقسیم می‌شود. سیستم آزادکننده هورمون داخل رحمی بهترین درمان خط اول برای کاهش از دست دادن شدید خون قاعدگی است. ضد انعقادها احتمالاً دومین و پروژسترون‌های طولانی اثر، احتمالاً سومین گزینه هستند. برای درمان‌های جراحی به عنوان خط دوم درمان، شواهد نشان می‌دهد که برداشتن رحم بهترین درمان برای کاهش خونریزی است و به دنبال آن ابلیشن دیواره داخلی رحم است. هیسترکتومی کم‌تهاجمی ممکن است منجر به افزایش زیادی در رضایت از وضعیت فرد شود، ابلیشن هم رضایت را افزایش می‌دهد، اما از تأثیر واقعی سایر مداخلات اطمینان وجود ندارد، زیرا شواهد آنها قطعیت بسیار پایینی دارند.

مقدمه

خونریزی شدید قاعدگی به دلیل تأثیر آن بر کیفیت زندگی، یک نگرانی قابل توجه در دختران نوجوان و بزرگسال است. قاعدگی‌های سنگین، شایع هستند و نیمی از افرادی که در مقطعی از زندگی خود پریود می‌شوند، تحت تأثیر قرار می‌گیرند. تعریف پریودهای سنگین قبلاً دفع بیش از ۸۰ میلی‌لیتر خون در طول یک دوره بود، اما این تعریف اکنون شامل از دست دادن خون قاعدگی می‌شود که بر کیفیت زندگی تأثیر می‌گذارد، احساس بدتر شدن جسمی، عاطفی و اجتماعی به دلیل پریودهای سنگین.
پریودهای سنگین با افزایش سن بیشتر می‌شوند. اگرچه ۲درصد از افرادی که زیر ۴۰ سال که قاعدگی دارند ممکن است نیاز داشته باشند هر سال به علت پریودهای سنگین یا سایر مشکلات دوره های قاعدگی به پزشک عمومی خود مراجعه کنند، این میزان برای افراد ۴۵تا۴۹ساله به ۵درصد افزایش می‌یابد.
افرادی که پریودهای سنگین دارند به دلیل خونریزی شدید ممکن است مشکلات دیگری نیز داشته باشند که ممکن است شامل پریودهای دردناک، خستگی، سردرد و غش یا عوارض جدی‌تر مانند کم‌خونی باشد که ممکن است از هر ۴ نفر با پریودهای سنگین ۱ نفر را تحت تأثیر قرار دهد.
درحالی‌که بسیاری از موارد پریودهای سنگین هیچ دلیل واضحی ندارند، مهم است که بررسی شود آیا دلیل زمینه‌ای برای خونریزی وجود دارد یا خیر. این به‌ویژه در مواردی که علائم دیگری همراه با پریودهای سنگین وجود دارد، صادق است. مانند خونریزی بین قاعدگی، درد لگن یا احساس فشار در لگن. علاوه‌بر‌این، زنان مبتلا به اختلالات خونریزی ارثی، چالش‌های مرتبط با خونریزی شدید قاعدگی را تجربه می‌کنند و به افزایش آگاهی برای مراقبت‌های بهتر نیاز دارند.
از نظر مداخلات پزشکی برای خونریزی شدید قاعدگی، دستگاه‌های داخل رحمی آزادکننده لوونورژسترول برای زنانی که درمان‌های هورمونی را می‌پذیرند، خط اول درمان محسوب می‌شوند، در حالی که برداشتن رحم درمان جراحی قطعی را ارائه می‌دهد.
در این بررسی قصد بر این است که درمان‌های مختلف طبی و جراحی این عارضه با هم مقایسه شوند.

روش کار

این مطلب بر اساس مطالعات مروری ثبت شده در کاکرین و خلاصه شواهد چاپ شده در مورد "بررسی روش‌های درمانی پریودهای سنگین ” در وب‌سایت Evidently Cochrane می‌باشد. همچنین مطالعات مروری نظام‌مند منتشر شده در سایر مجلات با استفاده از جستجوی PubMed یافت شده و جهت به‌روزرسانی نتایج استفاده شده است.

نتایج

مطالعه مروری کاکرین در سال ۲۰۲۲به جمع‌بندی مطالعات مرور نظام‌مند در زمینه مداخلات موجود در خونریزی‌های شدید قاعدگی پرداخت.
۱- درمان‌های طبی
شواهد نشان می‌دهد مؤثرترین درمان‌های طبی برای کاهش از دست دادن خون قاعدگی به ترتیب عبارتند از:
• آزادکننده هورمون داخل رحمی
• ترانگزامیک اسید (درمان غیرهورمونی)
• داروهای هورمونی (مانند قرص‌های ضدبارداری)
• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
به طور کلی، از آنجایی که تعداد زیادی از داروهای مختلف با روش‌های مختلف مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، دشوار است مشخص شود کدام دارو بیشترین رضایت را از درمان می‌دهد.

• آزادکننده هورمون داخل رحمی
برای افرادی که پریودهای سنگین دارند، اولین درمانی که ممکن است توصیه شود آزادکننده هورمون (سیستم داخل رحمی آزادکننده لوونورژسترول) است. این سیستم با ترشح مقدار کمی هورمون به طور مداوم در رحم عمل پوشش داخلی رحم را نازک می‌کند و در عین حال کنترل بارداری بسیار مؤثری را نیز به همراه دارد.
شواهد کاکرین نشان می‌دهد که این سیستم ممکن است مؤثرترین درمان برای کاهش از دست دادن خون باشد، همچنین ممکن است احتمال نیاز به درمان بیشتر در آینده را کاهش دهد. خطر عوارض جانبی ممکن است در مقایسه با افرادی که هیچ درمانی ندارند متفاوت باشد یا تفاوتی نداشته باشد.
طبق شواهد باید در نظر داشت که ممکن است تا ۶ ماه طول بکشد تا بیشترین اثر درمان با این روش مشاهده شود. خطر جدی اما بسیار ناشایع ایجاد سوراخ در رحم وجود دارد اما بعید است که تهدیدکننده زندگی باشد. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
مطالعه مروری دیگری در سال ۲۰۲۲ در بررسی این روش نشان داد در پاسخ‌ بالینی کوتاه‌مدت و میان‌مدت، کنترل میزان از دست دادن خون، تبعیت از درمان و رضایت از درمان برتر است. در ضمن میزان عوارض جانبی آن قابل قبول است.

• ترانگزامیک اسید (درمان غیرهورمونی)
شواهد مرور کاکرین نشان داد اگر ابزار بالا مناسب نباشد، ترانگزامیک اسید احتمالاً داروی بعدی مؤثر برای کاهش از دست دادن خون قاعدگی است. این دارو، غیرهورمونی و کمک به لخته شدن خون عمل می‌کند. می‌توان آن را تا چهار روز در حدود زمان پریود مصرف کرد. ترانگزامیک اسید معمولاً با این روش بی‌خطر است. ممکن است در مواردی باعث ناراحتی شکم شود و ممکن است برای زنانی که در معرض خطر تشکیل لخته خون هستند بهترین انتخاب نباشد.

•درما‌ن‌های هورمونی
شواهد مرور کاکرین نشان داد پس از ترانگزامیک اسید، موثرترین درمان بعدی برای کاهش خونریزی ممکن است داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری باشد. داروهای هورمونی داروهایی هستند که شامل یک یا چند هورمون برای کاهش خونریزی هستند. این داروها برای پیشگیری از بارداری نیز استفاده می‌شود. آنها ممکن است مداوم یا در زمان‌های خاصی مصرف شوند.
بیشتر داروهای هورمونی خطر لخته شدن خون در پاها (ترومبوز ورید عمقی) یا ریه‌ها (آمبولی ریه) را در کنار سایر عوارض جانبی کمتر جدی دارند.
یک مطالعه مروری دیگر در سال ۲۰۲۲ نشان داد که داروی Elagolix می تواند در کاهش خونریزی شدید قاعدگی ناشی از فیبروم رحم مؤثر باشد و ترکیب آن با استرادیول/نورتیندرون استات می‌تواند عوارض جانبی کاهش استروژن را در زنان یائسه کاهش دهد.

•داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی رایج مورد استفاده برای کاهش خونریزی شامل ایبوپروفن و مفنامیک اسید هستند. آنها همچنین می‌توانند به مدیریت دوره‌های دردناک قاعدگی کمک کنند. شواهد کاکرین نشان می دهد که این داروها ممکن است کمتر از ترانگزامیک اسید و داروهای هورمونی مؤثر باشند.
داروهای گیاهی
نتایج یک مطالعه مروری در سال ۲۰۱۶ نشان داد که داروهای گیاهی مورد استفاده در کارآزمایی‌ها ممکن است خونریزی قاعدگی را در زنان مبتلا به خونریزی شدید قاعدگی کاهش دهد. برای بررسی ایمنی و اثربخشی گیاهان دارویی برای درمان زنان نیاز به مطالعات با طراحی قوی‌تر وجود دارد.

۲- درمان‌های جراحی
درمان‌های جراحی در این موارد در نظر گرفته می‌شود:
• برنامه‌ای برای باردار شدن در آینده وجود نداشته باشد
• درمان‌های دارویی مناسب نبوده‌اند
• داروها به اندازه کافی به کاهش خونریزی کمک نکرده‌اند

برداشتن رحم (هیسترکتومی)
مرور کاکرین نشان داد هنگامی که دارو مناسب یا مؤثر نیست، هیسترکتومی ممکن است موثرترین درمان جراحی برای پریودهای سنگین باشد. هیسترکتومی در حال حاضر معمولاً بدون ایجاد برش بزرگ روی شکم انجام می شود. هدف از این کار رضایت از جراحی است و امکان بازگشت سریع‌تر به فعالیت را می‌دهد. هر چند هیسترکتومی یک عمل جراحی است و ممکن است خطرات مربوط به خود را به همراه داشته باشد.

ابلیشن (برداشتن) دیواره داخلی رحم
یکی دیگر از گزینه‌های جراحی ابلیشن آندومتر با استفاده از دستگاهی برای گرم کردن پوشش داخلی رحم است. این امر باعث می‌شود که لایه داخلی رحم در طول دوره‌ای رشد کند و سپس در طول دوره قاعدگی ریزش کند. شواهد نشان می‌دهد که ابلیشن آندومتر ممکن است در درمان پریودهای سنگین، کمتر از هیسترکتومی مؤثر باشد، اما مؤثرتر از سیستم داخل رحمی آزادکننده هورمون است.
هر چند از دستگاه های مختلفی می‌توان برای انجام ابلیشن آندومتر استفاده کرد، شواهد مربوط به هر دستگاه یا روش خاصی از قطعیت پایینی برخوردار است و مقایسه آنها فعلاْ امکان‌پذیر نیست.

مقایسه یا ترکیب درمان‌های مختلف
یک مطالعه مروری در سال ۲۰۲۰ روش ابلیشن یا برداشتن دیواره رحم را با سیستم آزادکننده هورمون داخل رحمی مقایسه کرد. نتایج نشان داد که هر چند هر دو روش، گزینه‌های درمانی خوبی برای خونریزی شدید قاعدگی هستند، زنان تحت درمان با سیستم آزادکننده هورمون داخل رحمی در معرض خطر بالاتری برای تجربه عوارض جانبی هستند. علی‌رغم این مورد، به نظر می‌رسد زنان جوان‌تر هنگام درمان با سیستم آزادکننده هورمون داخل رحمی خطر کمتری در نیاز به هیسترکتومی در آینده دارند.
مطالعه مروری دیگری در سال ۲۰۲۳ به مقایسه دو روش اصلی جراحی یعنی هیسترکتومی و ابلیشن دیواره رحم پرداخت. نتایج مطالعه حاکی از این بود که علائم خونریزی در روش هیسترکتومی بهتر و بیشتر کاهش می‌یابد. همچنین در پیگیری تا ۲سال رضایت بیشتری از هیسترکتومی وجود دارد. هر چند در پیگیری‌های طولانی‌مدت‌تر این تفاوت دیده نمی‌شود. الیته این برتری‌ها در مورد هیسترکتومی در کنار طولانی‌تر بودن مدت جراحی و بهبود هست. هزینه‌های روش ابلیشن در کوتاه مدت کمتر از هیسترکتومی هست اما به خاطر لزوم مراقبت‌ها و احتمال جراحی‌های بعدی در طولانی مدت تفاوتی در هزینه دو روش وجود ندارد.
یک مطالعه مروری هم بررسی درمان ترکیبی ابلیشن و سیستم آزادکننده هورمون داخل رحمی را در سال ۲۰۲۱ منتشر کرد. نتایج نشان داد قرار دادن آزادکننده هورمون داخل رحمی بلافاصله پس از ابلیشن یا برداشتن آندومتر، میزان هیسترکتومی و نیاز به مداخله مجدد را در مقایسه با ابلیشن به تنهایی کاهش می‌دهد. با این حال، از آنجایی که تنها مطالعات مشاهده‌ای محدودی با کیفیت روش‌شناختی پایین در دسترس هستند، تحقیقات با کیفیت بالا برای تأیید یافته‌های این مرور ضروری است.

نتیجه گیری

سیستم آزادکننده هورمون داخل رحمی بهترین درمان خط اول برای کاهش از دست دادن شدید خون قاعدگی است. ضد انعقادها احتمالاً دومین و پروژسترون‌های طولانی اثر احتمالاً سومین گزینه هستند. برای درمان‌های خط دوم، شواهد نشان می‌دهد که برداشتن رحم بهترین درمان برای کاهش خونریزی است و به دنبال آن ابلیشن دیواره داخلی رحم است. از تأثیر واقعی سایر مداخلات اطمینان وجود ندارد، زیرا شواهد آنها قطعیت بسیار پایینی دارند.

رفرانس ها

1- Kabra R, Fisher M. Abnormal uterine bleeding in adolescents. Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care. 2022 May;52(5):101185.
2- Presky KO, Kadir RA. Women with inherited bleeding disorders - Challenges and strategies for improved care. Thromb Res. 2020 Dec;196:569-578.
3- Bofill Rodriguez M, Dias S, Jordan V, Lethaby A, Lensen SF, Wise MR, Wilkinson J, Brown J, Farquhar C. Interventions for heavy menstrual bleeding; overview of Cochrane reviews and network meta-analysis. Cochrane Database Syst Rev. 2022 May 31;5(5):CD013180.
4- Chen S, Liu J, Peng S, Zheng Y. LNG-IUS vs. medical treatments for women with heavy menstrual bleeding: A systematic review and meta-analysis. Front Med (Lausanne). 2022 Aug 25;9:948709.
5- Muhammad J, Yusof Y, Ahmad I, Norhayati MN. Elagolix treatment in women with heavy menstrual bleeding associated with uterine fibroid: a systematic review and meta-analysis. BMC Womens Health. 2022 Jan 15;22(1):14.
6- Javan R, Yousefi M, Nazari SM, Amiri P, Mosavi-Jarrahi A, Modiramani P, Naghedi-Baghdar H. Herbal Medicines in Idiopathic Heavy Menstrual Bleeding: A Systematic Review. Phytother Res. 2016 Oct;30(10):1584-1591.
7- Bergeron C, Laberge PY, Boutin A, Thériault MA, Valcourt F, Lemyre M, Maheux-Lacroix S. Endometrial ablation or resection versus levonorgestrel intra-uterine system for the treatment of women with heavy menstrual bleeding and a normal uterine cavity: a systematic review with meta-analysis. Hum Reprod Update. 2020 Feb 28;26(2):302-311.
8- Deehan C, Georganta I, Strachan A, Thomson M, McDonald M, McNulty K, Anderson E, Mostafa A. Endometrial ablation and resection versus hysterectomy for heavy menstrual bleeding: an updated systematic review and meta-analysis of effectiveness and complications. Obstet Gynecol Sci. 2023 Sep;66(5):364-384.
9- Oderkerk TJ, van de Kar MMA, van der Zanden CHM, Geomini PMAJ, Herman MC, Bongers MY. The combined use of endometrial ablation or resection and levonorgestrel-releasing intrauterine system in women with heavy menstrual bleeding: A systematic review. Acta Obstet Gynecol Scand. 2021 Oct;100(10):1779-1787.

درجه قطعیت شواهد

↑↑A : شواهد با قطعیت بالا نشان می دهد که اثر قوی و مستقیم عامل مورد بررسی در پیامد مورد بررسی است.

ارسال نظر